mankurt – dertli sözlük
sovyetlerin uyguladığı demografik ve sosyolojik politikayı eleştiren cengiz aytmatov'un ürettiği bir kavram. özgür postmodern dünyada hayal edilen birey tipi aynı zamanda.
kemalist dönem türkiyesi yetiştirilmek istenen vatandaş profili için de çok rahat kullanılabilir. dil, din ve kültürümüze yapılan tazyikat sovyet sisteminden çok farklı değil. fakat gerek milletimizin köklü geçmişi; gerekse kemalist rejimin bu tarz bir mobilizasyonu gerçekleştirecek araçlardan nispeten mahrum olması kemalist mankurtlaşma projesini kısmen başarısılığa uğratmıştır. yani biz romandaki gün olur asra bedel genç gibi annemizi öldürmedik. belki kötü davranmış olabiliriz. o da küsmüştür bize belki.
orta asya toplumlarında kullanılan bir işkence ve zihin kontrolü yöntemi.
bugünse yusuf kaplan'ın yazılarında sık rastladığımız; ''bilinçsiz köle'' anlamına gelen, öz köküne yabancılaşarak sosyal kimlik değiştirmiş insan anlamına gelir.
“batının uremesi yavaşladı, nesli ihtiyarladı” dedi, “onlara rahatlarını devam ettirecek genç ve diri bedenler lazım, fakat kendi kültürüne uyum sağlayacak bireyler olması lazım. o nedenle gençlerimizi kullanışlı araclara çevirdiler, şimdi de sömürüp alıyorlar.”