montaigne – dertli sözlük
denemeleriyle tanınan yazar.türk ordularındaki disiplini hakkında da şöyle bir denemesi vardır.
askerlerin düşmandan çok komutanlarından korkmalarını isteyen o eski ahlâk ne oldu? şu güzelim örneğin benzeri nerde: bir elma ağacı roma ordusunun kamp kurduğu bir yerin ortasında kalmış da ertesi gün ordu çekilip giderken olgun, nefis elmaları bir teki eksilmeden sahibine bırakmış. i̇sterdim ki gençlerimiz vakitlerini pek yararlı olmayan uğraşlarla geçirecekleri yerde biraz gidip yaman bir rodoslu kaptanın bir deniz savaşını nasıl yönettiğini, biraz da türk ordularındaki disiplini görsünler çünkü bizimkinden çok ayrı ve çok üstün onlardaki disiplin.bizim askerlerimiz seferde eskisinden daha uygunsuz, sorumsuz. türk askerleriyle tersine daha ölçülü , daha çekingen davranıyorlar. çünkü, onlarda, barış zamanı fakir rahatsız etmek, malını çalmak, birkaç kötek cezasıyla geçiştirildiği halde savaşta en ağır cezaları görüyor. parasını vermeden bir tek yumurta almanın cezası tam elli sopa. onun dışında, karın doğurmayan, az ya da çok değerli herhangi bir şeyi çalanlar hemen kazığa geçiriliyorlar.
fatihlerin en zalimi olan selim üstüne yazılanları okurken şaştım: mısırlı aldığında şam şehrini bolluk ve güzellikle saran eşsiz bahçelere askerlerden hiç birinin eli değmemiş; hem de kapalı değil açık oldukları halde.