insan dışındaki varlıkları konuşturma sanatı.
“mantık”, “nutuk” gibi kelimelerin de kendisinden türediği arapça “n-t-k” kökünden türemiş bir kelimedir. sözlük anlamı “konuşturmak”tır ama hususi olarak “insan dışındaki varlıkları konuşturma” anlamına da gelmektedir. arapçada “konuşmak” anlamında kullanılan diğer kelimelerden farkı bu kelimenin bir yandan da “düşünme”yi ifade ediyor olmasıdır. misalen: “insan hayvanı nâtıktır” denir. bu cümleden kasıt “insan konuşan hayvandır” değil “insan düşünen canlıdır” demektir. bu yüzden nutuk kelimesine retoriğin tamamlayıcısı diyebiliriz. çünkü retorik, sözün sunumu iken nutuk, sözün hazırlanma aşamasıdır. nutuk, zannedildiği gibi hitabetle alakalı değil düşünce ile alakalı bir işi anlatır.
