sadaka taşı – dertli sözlük
osmanlı dönemi'nde sessiz dayanışmaya en güzel örnektir sadaka taşları. sadaka taşları farklı boyutlarda olmakla beraber genellikle mermerden silindir ve dört köşe biçiminde olurdu. üst kısımlarının ortasında çanağa benzer bir oyuk açılır, sadaka verenler parayı buraya bırakırlardı.silindir veya dört köşe taşlar toprağa dikine gömülürdü. yüksek taşların önünde eğilebilmek için basamak taşları vardı. i̇htiyacı olmasına rağmen dilenmekten çekinenler gece yarısı taşın yanına para almaya gelir ama bırakılan meblağın tamamını değil, ihtiyaçları olduğu kadarını alırlardı.

nidayi sevim, medeniyetimizde toplumsal dayanışma ve sadaka taşları adlı kitabında daha detaylı şekilde anlatmıştır sadaka taşlarını..
allah rızası için vermenin ve ecrini yalnız ondan beklemenin şuuruna ermiş olan osmanlının edep örneklerinden sadece biri...
şimdilerde uygulanmaya kalkılsa taşın bile yerinde yeller eser. hey gidi günler nereden nereye gelmişiz.
sadaka taşları,cami avlularının ağaçlarla gölgeli, gözlerden ırak uygun bir köşesine konur, para koymak isteyenler veya muhtaç olup da almak isteyenler bu taşlara gider, sadakasını kor veya ihityacını alırdı. taşa doğru giden insanların almak için mi yoksa koymak için mi gittiği bilinmez,böylece kimse rencide olmazdı. allah rızası için verilmek istenen sadaka, ehli olan insana ince bir edep ve terbiye çerçevesinde ulaşır, kalpler minnet ve riya kirinden uzak olurdu...i̇htiyaçları devam edenler yeniden bu taşta para bulacaklarını bildikleri ve bu dayanışma gönüllerine güven verdiği için kanaatkar davranırlar, ihtiyaçlarından fazla almazlarsa, mevla 'nın kendilerine iş bulmada, muhtaçlıktan kurtulmada yardım edeceği inancı taşırlardı.bu inanç onları dürüstlüğe, kanaatkarlığa ve dayanışmaya teşvik ederdi...
iki metre yüksekliğinde mermerden bir taştır. üstünde bir çukur vardır. zengin kişi bu çukura para bırakır, fakir, dilenmekten,istemekten utanan kişi burdan ihtiyacı kadarını alırmış.
bu taşlar alan elle veren eli bir araya getiren ama birbirinden haberdar etmeyen taşlardır.