işsizlik – dertli sözlük
üç kişilik temizlikçi kadrosu. binin üzerinde başvuru, yüzlerce lisans mezunu, onun üzerinde yüksek lisans mezunu. eğer bir torpilleri yoksa çoğuna "sen bize fazlasın" denilecek. i̇ş beğenmiyorlar diyenlerin genelde tuzu kuru oluyor. adam yirmi sene önce havadan memurluğunu ya da devlet işçiliğini kapmış ve hatta zamanında torpille afedersiniz kanırta kanırta bir şeyler yapması sağlanmıştır (ki iş adamıysa ihaleler verilmiştir). bu kişiler hiç bir zaman, hayatında günde 12 saat haftalarca tatil yapmadan, askeri ücretin yarısına, kendi işinin dışında işleri de yaparak çalışmamıştır. bu yüzden laf etmek kolaydır onlara. birinci derece yakınları bu çalışma şartlarına maruz kalıp sağlıklarını kaybetmedikçe laf edemezler. daha geçen gün bir -öğretmen- çin gibi emeği sonuna kadar sömüren ülkeleri örnek gösterdi ve dedi ki "bizim gençler esnek değil günde 20-30 liraya da çalışabilmeliler." bunu diyen öğretmen. ona birebir yaşadığım bir olayı anlatarak günümüz gençlerinin emek piyasasında nasıl fiyat kırdıklarını ve hatta tavsiye ettiği fiyatların altına bile çalışan insanların olduğunu belirttim. zannedersem bir miktar gönlü huzur bulmuştur. yetişmesine vesile olduğu öğrencilere de anlattığım olayı örnek gösterir umarım.
i̇şsizlik sadece kapitalist dönemin sorunu değildi tarihde işsizlik kaynaklı birçok olay var. günümüzdeki asıl sorun işsiz insanlara nefes alabilecek alan tanınmaması. bütün köşe başları kapılmış, kriterler belirlenmiş, en basit şeyler için bile kanunlar ve mevzuatlar dolu. girişimciliği öven günümüz konjonktüründe i̇ş yapmak istediğinizde bu kanunların yıllar önce hiçbir yasal zemini olmadan bu işe girenleri kollamak için çıkarıldığını anlıyorsunuz. resmen kuşaklar boyu sürecek bir iş imkanı sağlanmış yıllar önce o işe girenlere. çok alakalı gibi görünmesede baca filtresi yasasında yaşanan süreç bunu gösteriyor. girişim yapılmaz mı bu ortamda tabi yapılır. hiç kimsenin girmediği bir sektöre girilebilir. bayraktar insansız hava araçları buna örnektir. ama bu işsiz, parasız ve garip bir şekilde diplomalı birçok kişi için çok uç bir örnektir.
eski hükümlüler bile yüksek lisans yapmış gençlerden daha kolay iş sahibi olabilmektedir günümüzde. hatta geçenlerde bir tanıdığımın akrabasının yıllar önce giydiği hüküm sayesinde devlette daimi olarak işe girdiğini biliyorum. bana o kadro sayısı yüzde bir bile değildir demeyin. resmi rakamlara göre beş milyona yakın işsiz var. kpss denilen şeye üç milyonu aşkın insan giriyor. merkezi atamaların sayısı ise bu yıl üç bine varmadı. diğer kadroların çoğu mülakatla alıyor. mülakat olmasına rağmen hakkıyla giren de var tabi ama girenlerin çoğundan bizzat duyuyorum "ankaradaki dayım sağ olsun." lafını.
aslında devlettin de sürekli alım yapması taraftarı değilim. devlet alım yaparken adil davransın yeter. bir de özel sektörü adam gibi denetlesin. çalışma şartlarını iyileştirmenin yolunu arasın. gerçi 50 yıllık bir 657 kanununu bile doğru düzgün yapılandıramadan uygulayan bir yapıdan bu beklediklerim fazla biraz.
evet, beyin göçü oluyor arkadaşlar olacakta. sadece dışarı gidenlerle ölçmeyin bunu. bu topraklarda kalıp kullanılamayan birçok beyin de olacak. dünyanın da bizim de sonumuz hayrolsun.