meczup ile deli arasında fark – dertli sözlük

meczup ile deli arasında fark

i̇mam-ı azam ebu hanife(rh.a)'nin i̇brahim b. edhem (k.s)'e hürmeti üzerine talebelerinden biri; ya i̇mam, i̇brahim bin edhem meczup, siz ise bir büyük i̇slam alimisiniz. bunca hürmet niye? diye sorar.

i̇mam şöyle cevaplar:

-biz allah (c. c.)'ın i̇lmi ile meşgulüz; o ise doğrudan zatı ile meşgul.
meczupluk işin iç yüzünü bilmeyenler için şiirsel çağrışımlar yapan bir haldir.
mesela: "akıl adamı terk ederse, deli ; adam, aklı terk ederse, meczup derler." gibi edebi ama anlamsız cümleler bu algıyı pekiştirir. oysa işin esası şudur:
meczupluk ve meczupluğa yol açan faktör olan cezbe hakikatte allah'a götüren yollardan biridir. pek çok tarikat bu yöntemi kullanır. kimi müridin ağzına bir parmak bal çalmak için, kimi mürid zaten meczup olduğu için. hakikatte ise cezbe ve meczubiyet her ne kadar allah'a götüren bir yol olsa da pek makbul değildir. şundan dolayı: cezbe gelince akıl gider. şeriate göre sadece akıl sahipleri mükelleftir. dolayısıyla meczuplar mükellef sayılmadıkları için o dışarıdan bakıldığında pek güzel görünen halleri istenen bir durum değildir. zaten meczupların eğitimi de onları normale çevirmek üzerinedir.
kısacası diyebiliriz ki meczupluk motoru yakmaktır.