imparatorluğun en uzun yüzyılı – dertli sözlük
ilber ortaylı'nın 19.yy osmanlı'sını anlattığı kitabının ismi. osmanlı modernleşmesi üzerine bir şeyler yazmak isteyen hemen hemen herkesin başvurduğu kıymetli bir eser. dönemin genel portresini anlamak için okunabilir.

kitapta osmanlı'nın yönetim şeklini ifade etmek için şu örneği veriyor;


16. yüzyıl sonunda türkiye'ye gelen bir alman seyyah, ayasofya'da sultan ii.selim'in türbesinde onun yanıbaşında yatan ve kimisi bebekken katledilen şehzadelerin tabutlarına bakıp dünyada nasıl bir güneş varsa, türklerin de bir hükümdarı ve efendisi vardır." der.

medyada çıkan bizi eleştiren avrupalı siyasetçileri görünce hep bu aklıma geliyor. devlete yüklediğimiz anlam itibariyle biz batılılardan çok farklı bir noktada duruyoruz. onlarin devleti aracsallaştırmalarının tam aksine bizde devletin bireyden önce geldiği anlayışi hakim olmuş. osmanlı modernleşmesinin bir kısmı da zaten bu ikilik üzerinden devam etmiş, mevcut anlayışı dönüştürmeye çalışmıştır. onlarda devlet liberal felsefenin etkisiyke varlığı zorunlu bir şeytan olarak görülür iken bizde devleti ebed müddet anlayışı ile devlet mekanizması islam'ı yaşamanın, yaymanın ve hür olmanın en temel şartı olarak görülmüştür.