muhakemat – dertli sözlük
said nursi'nin 1911yılında basılan eseri.

akıl yürütme, sorgulama gibi manalara gelir.
said nursi bu eseri o döneme kadar islam alimleri arasında medarı iltibas olmuş mevzuları açıklığa kavuşturmak için yazmıştır.

reçetetü'l havas olarak da adlandırılır.
şöyle başlar;

--- iktibas ---

ey benim şu kitabıma im'an-ı nazar ile nazar eden zât, malûmun olsun! bu kitabla istediğim hizmet budur: i̇slâmiyette olan tarîk-ı müstakimi göstermekle ehl-i tefrit olan a'da-yı dinin teşkikatını red ve yüzlerine vurmakla beraber; tarîk-ı müstakimin öteki canibini ve sadîk-ı ahmak ünvanına lâyık olan ehl-i ifrat ve zahirperestlerin tevehhümlerini tard ve asılsızlığını göstermek ve asıl rehber-i hakikat ve âlem-i i̇slâmiyetin ikbal ve istikbaline yol açan ve sırat-ı müstakimde kemal-i ümid-i zafer ile çalışan muhakkikîn-i i̇slâm ve âkıl sıddıklara yardım etmek ve kuvvet vermektir."

--- iktibas ---