almanya'da hitler tarafından kurulan nasyonal sosyalist partisi'nin alman ırkının üstünlüğünü savunan politikası, alman faşizmi.
aryan ırkının üstünlüğü inancı esastır. faşizmden bu yönüyle ayrılır. faşizmde millete vurgu yapılırken, nazizm felsefesini tamamen ırkçılık üzerine kurgular. almanya’nın birinci dünya savaşı sonrasındaki ekonomik çöküşü ve almanların kendilerini avrupa’dan dışlanmış olarak görmeleri bu ideolojinin kolayca yayılmasına sebep olmuştur zira böyle kriz anlarında toplu şuur kayıpları, irrasyonel hareketler gayet olağan durumlardır. örnek vermek gerekirse, savaş sonrasında bir amerikan doları 4 milyar alman markı değerinde idi. çökmüş ekonomi ve versay antlaşmasının ağır koşulları ki almanya’nın topraklarının büyük kısmı fransa ve polonya’ya paylaştırılmıştı, almanya’yı avrupa’dan izole etmiştir.
felsefik olarak 19. yüzyılda avrupa’da ortaya çıkan diğer siyasi ideolojilerin aksine derin bir temeli yoktur, daha çok aksiyoner tarafı ön plandadır. ari ırkın üstün olduğu fikri genellikle antropolojik verilerle ispatlanmaya çalışılmıştır. yine naziler darwin’in evrim teorisindeki bazı türlerin diğer türlere üstün olduğu fikrinden hareketle bazı ırkların üstün ırk olması gerektiğini iddia etmiştir.
tabi böyle temelleri zayıf ve sapıkça bir düşüncenin halk arasında yayılabilmesi için propogandalara ihtiyaçlar duyulmuştur. zaten nazizmin epistemoloji anlayışı rasyonaliteyi kabul etmez, insan aklının doğru bilgiye ulaşamayacığını iddia eder. doğru düşünen, milletin topyekün selameti için doğru kararlar alabilme kabiliyetine sahip olan yalnızca üstün özelliklere sahip liderdir. akılcılıktan uzak olduğu için daha çok sembollerle bir felsefik temel oluşturulmaya çalışılmış, daha çok duygulara milli şuura vurgu yapılmıştır. bu manada bergson’un sezcilik anlayışı da nazizm ile uzaktan yakından alakası olmasa da nazizmin fikri temeline öncülük yapmıştır. lider olağanüstü sezgileriyle gerçeği görür ve ona göre halkı yönlendirir anlayışı buradan gelir.
