şeytan – dertli sözlük
allah'ın emrine itaat etmeyen iblise ait sıfat. yani bir mahluk. kendisini yaradan halık'ının emrine asi gelir ise o mahluk şeytandır. ya da bir adım ötesine bakar isek; iblis yaptığının yanlış olduğu söylendiğinde, yani rahman "(vurgula: sana emrettiğimde, seni secde etmekten alıkoyan neydi)" dediğinde, iblis yanlışta olduğunu kabullenmek istemedi. veya kibri engel oldu.

ki bu soru sorulduğunda ve daha sonrasında tevbe edebilirdi. elinde böyle bir imkan mevcut idi. ve fakat o verdiği kararın, yanlış kararın arkasında durdu.

asi gelip, emre itaat etmesi yetmezmiş gibi allah'ın ezel ve ebed olan ilmini de kabullenmedi. ki kimin üstün olduğunu allah daha iyi bilirken, iblis kendisinin ateşten yaratıldığı için daha üstün olduğunu iddia etti. burada -haşa- alim olan allah'ı ilimde eksiklikle suçlamakta var.

ve ardından cennetten kovulduktan sonra, yine tevbe etmiyor. yani kendisine allah'tan daha çok itibar ediyor. ve tevbe edeceğine süre talep ediyor. ve süre verilince yemin ediyor.

"
(vurgula: 16- madem öyle, beni azdırdığından dolayı onlar[ı insanları saptırmak] için mutlaka senin dosdoğru yolunda [pusu kurup] oturacağım."

17- "sonra muhakkak önlerinden, arkalarından, sağlarından ve sollarından sokulacağım. onların çoğunu şükredici bulmayacaksın.")

ve kendisinin iblis olan adı değişiyor. şeytanlaşıyor. bu husus çok önemlidir. bir insan, verilen emre asi olduktan sonra, yani günah işledikten sonra doğru kendisine ulaştığı halde, tevbe etmek yerine, isyanını haklı buluyor ve isyanını doğru olarak tanımlıyorsa, ve bununla yetinmeyip diğer insanlarıda batılına/yanlışına çağırıyorsa o kişide artık şeytan olmuştur.

bu yönü ile bir özellik ve sıfattır şeytan. bir varlığın ismi değil. isim olarak niteleyebilinse de, bu aynı davranışı gösteren herkesi kapsar.
(*)