tenkit etmek

kendimizi, başkasını veya bir işi eleştirmek; davranışın veya işin hatalı, hatasız ve kamil yanlarını muhataba bildirmektir.

tenkit niyete ve üsluba göre şekil alan, buna göre kıymetlenen bir eylemdir.

--- iktibas ---

meselâ tenkidin üslûbu yanında, içinde kendini övme, muhatabı yerme, yargılama, hattâ yargısız infâz, hattâ kınama unsurları taşıyıp taşımadığı durumlarına göre müsbet veya menfi olduğuna hükmetmekteyiz.

her beşerî kavram gibi tenkidin de niyete ve yaklaşıma bağlı olarak müsbet olanı ve menfî olanı elbette vardır. müsbet tenkitte yıkmak değil yapmak, bozmak değil tamir etmek, eksik bulmak değil eksikliği gidermek söz konusudur. bunda insaf, merhamet, iz’an, akıl, yapıcı olmak ve iyi niyet hâkimdir. müsbet tenkîde hepimiz her zaman muhtâcız. çünkü hatâlarımızı görmemize yarar. hattâ kendimize karşı yöneltilen tenkitleri haksız ve insafsız da bulsak, müsbet saymamız ve tenkit sahibine gücenmememiz, bir olgunluktur ve fazilettir.

menfî tenkit ise içindeki niyete bağlı olarak yıkıcılıktır, bozgunculuktur, tahriptir ve eksik bulma gayretinden başka bir şey değildir.

--- iktibas ---

demek ki içine nefis ve heva karışmış, insafsızca yapılan tenkitler yıkmak ve tahrip etmek dışında pek bir işe yaramıyor.