mevlana zamanında yaşamış olan yüce şahsiyettir. mevlana ile savaştığı, görüş ayrılıkları olduğu su götürmez bir gerçektir. mevlana nın zengin tabaka, ahi evranın ise sanatkarlar, ziraatçi ve hayvancılıkla uğraşanlarla ilgilendiği bilinir. moğol istilasında sivas ve kayseri de moğollara kafa tutan ahi teşkilatına karşılık, mevlananın moğollar ile anlaşma yapması aralarını açmıştır.

asıl adı şeyh mahmud nasuriddin olup, horasan'dan anadoluya göçmüş, konya'ya ardından kayseri'ye gelmiştir.burada dericlik ile uğraşmış.nefis denen benlik yılanını içinden söküp atarak kamçı gibi elinde taşıdığı söylenmiş kendisine yılanlı ahi anlamına gelen ahi evran denmiştir.

ahi teşkilatı'nın baş mimarı, derici esnafının piri, devrin önde gelen fikir ve aksiyon adamı hace nasirü'd-din mahmud'un ünvanıdır.

etimolojik olarak da "evirmek" fiilinden ismi fail olan "eviren" ve bir vokal düşmesi ile "evren" olan bu kelime "evran" olarak yanlış telaffuz edilmektedir.