tutulan yoldur. peki i̇slam dünyasında ne zaman farklı yollar tutulmaya başlanmış ve zamanla herkes başka yolda yürür olmuştur? hz. peygamber dönemi malumunuz tefrikanın olmadığı yıllardır. dini tanıma doğrudan vahiy ve elçi yardımıyla olmuştur. hz. peygamber'in vefatının ardından ilk olarak siyasi mezhepçilik oluşmuştur. hz.osman döneminde başlayan bu tür mezhepçiliğin temelinde güç vardır ve müslümanları ayıran ilk savaşların, suikastlerin oluşmasına neden olmuştur. savaşlar sonucu ortada çok ciddi bir soru doğmuştur, büyük günah işleyenin akibeti nedir? bu soruya verilen cevap çevresinde yeni görüşler bina edilmiş ve itikadi mezhepler oluşmuştur. i̇tikad inanç demek olsa da bu mezheplerin fikir ayrılığı inanç esasları konusunda değil daha çok araçsal mevzular hakkındadır. müslümanların yeni coğrafyalar fethetmesi, farklı kültürler ile karşılaşması hadisesi de bir başka mezhep türüne ortam sağlamıştır, fıkhi mezhepler. yeni coğrafyalar yeni müslümanlar demekti ve bu yeni müslümanlar islamı tanıma, anlama ve önceki dinlerinden ayırma konusunda bir rehbere ihtiyaç duyuyordu. kendi bölgesinde bu dini bilen uygulayan adamlardan öğrenerek o yola katılan insan gruplarının ismi zamanla hocalarının ismi ile anılmış ve birer mezhep haline gelmiştir. mezhepler fakirlik değil bilakis zenginliktir. dini yaşamada kolaylıktır. bir yolda yürümek o yolda olmayanları ötekileştirmek anlamına gelmez, yürünen yolların gayesi bambaşka olmadıkça.
