doğunun neden bu halde olduğu sorunsalı – dertli sözlük
evvela iman dersleri orada ziyade tutulmadı. şarkın ihyası din ile olur, dindarlar muhafaza edilemediği gibi yeni dindar nesil için mektepler, darülfununlar, medreseler ikmal edilmedi.dahili ve harici fitneler.. fransız ihtilaline göre kim bir islam ülkesinde azınlık konumunda ise, öyle hissettirmek için halkları kaşıdı kaşıdı..ümmet bilinci silindi, menfi milliyetin pençeleri arasında ezildik.daha çok esbab var. ama temel mesele iman derslerinin eksikliğidir.