anlamak – dertli sözlük
bir şeyi 4 yönüyle (evvelini, ahirini, zahirini, batınını) bilmek anlamaya yetmeyeceği gibi, her zaman bir şeyin 4 yönünün de bilindiği bir pozisyonda olmayız.
anlamak, bir süreçtir. bazen bir anda olur, bazen ilk anda, bazen son anda.

misal; tırtıl'dan kelebeği anlamak için ahirine ihtiyacımız var. ancak biz o pozisyonda değiliz. evvelini bilirsek anlarız ama o da görülemez.
işte burada hikmetten söz ediyoruz. hikmetin bir anlamı tecrübe. birikmiş bilgi. allah'ın alıcıları açık insanlara lutfettiği şeyler.

hülasa, anlamak tek başına da olmaz. zaten bu alemde kimse tek başına değil.
insanların en çok inandıkları şeyler, en az anladıklarıdır.(montaigne)asla bir konuda çok emin değil iseniz size her söylenene inanmayın. cihad yapıyoruz diye yapılan kandırmalar, küçük çocuk öldürme ve kaçırma olaylarındaki çocukların kaçırılması, bilmediğiniz bir mekanda kötü insanların eline düşmeniz ve bunun gibi bir çok örnek. size anlatılan ve söylenen şeyleri az anlıyor iseniz ve bu konu hakkında doğru bir bilginiz yok ise kandırılmaya elverişli haldesiniz demektir aman dikkat edin.
müslüm baba ''anlamak çözmeye yetmez, sensiz olmaz'' diyordu gerçi, de...anlamak güzel.hakkaten güzel.ve ma edrake?