mehmet akif ersoy – dertli sözlük
basmakalıp düşünen bazı milliyetçilerin kendileri gibi milliyetçi sandıkları kuran şairi. akif hayatının hiç bir döneminde milliyetçi fikirlere sahip olmamıştır. akif tam bir islam ümmetçisidir. türk milliyetçiliği de dahil olmak üzere her türlü milliyetçiliğe karşı durmuştur. kurucuları ve yazarları arasında yer aldığı sebilürreşad dergisinde de dönemin yükseltilen milliyetçiliklerine sert eleştiriler getirmiştir.
akif'in milliyetçiliği yerden yere vurduğu şiiri onun bu konuya bakışını gayet iyi anlatmakta kanımca:

ey unsã»r-ı isyan, bu ne elim izmihlal?
seni tahrik eden üç beş alığın marifeti.
ya neden bekliyordun bu rezil akibeti.
hani milliyetin islam idi...kavmiyet ne!
sımsıkı sarılıp dursaydın a milliyetine.
"arnavutluk" ne demek var mı şeriatta yeri?
küfr olur başÿka değil, kavmini sürmek ileri.
arabın türke, lazın çerkese yahut kürd'e;
acem'in çinli'ye rüchanı mı varmış? nerde...
müslümanlıkta "anasır" mı olurmuş? ne gezer!
fikr-i kavmiyeti tel'in ediyor peygamber.
en büyük düşmanıdır ruh-ı nebi tefrikanın
adı batsın onu islama sokan kaltabanın.
ne araplık ne de türklük kalacak aç gözünü
dinle peygamber-i zişanın ilahi sözünü
türk, arapsız yaşamaz; kim ki "yaşar" der delidir.
türk ise arabın hem sağ gözü, hem sağ elidir.
veriniz baş başa zira sonu hüsran-ı mübin
ortada ne devlet kalıyor billahi ne din.
"medeniyet" size çoktan beridir diş biliyor;
evvela parçalamak, sonra da yutmak diliyor.