hayır – dertli sözlük
demeyi bilmek ve diyebilmek önemlidir. ilk hayırımı ''hayır sözlük'' diyerek sözlüğe söylemiş oluyorum. yeter ama artık ya. insanlık da biri yere kadar.
"iyilik, faydalılık" anlamına gelen arapça kökenli "hayır" kelimesi, nasıl "kabul etmeme, inkar etme" anlamını da kazandı?arapça ve farsça kökenli birçok kelimede de aynı durum var. geldikleri dildeki anlamlarının dışında yeni bir mana ile türkçeye eklenmişler.hayır, ihtiyar (tercih) ile aynı kökten. (ihtiyarda da anlam dönüşmesi var)kelimenin kökü seçmek, tercih etmek anlamına geliyor.edeb ve nezaketin toplumun temel dinamiği olduğu, asırda olumsuzluk içeren kelimeler mümkün mertebe kullanılmazmış. güzel olan seçilirmiş.olumsuzluğu iyi dilekle ifade etmek için "daha iyisi var" anlamında "hayır" kelimesi kullanılmış. zamanla da bu manasıyla dile yerleşmiş.çünkü mümin bir şey reddediyorsa, onaylamıyorsa 'daha iyisi'ni bildiği içindir.tabii;toplum mezkur dinamiklerini yitirince hayırın asıl manası da yitmiş. hayr ile eşanlamlı, sırf itiraz içeren bambaşka bir kelime olmuş.ezcümle; müslümanın 'hayır'ı kuru gürültü ve itiraz değildir. müslüman bir şeye hayır diyorsa peşinden daha iyi bir öneri de sunuyordur.https://twitter.com/seyfullahbyrm/status/854343522090192896
sözlükte “iyi olmak, iyilik etmek, üstün olmak, üstün kılmak” gibi anlamlara gelen hayr kökünden masdar-isim olup “iyi” yahut “iyilik” mânasında ve şerrin karşıtı olarak kullanılır. (*)

müfredattaki bir anlamı da kırmızı şebboy çiçeği. ilk okuduğumda çok ilginç gelmişti ama şebboy çiçeğinin farsçadaki anlamının gece kokusu olduğunu öğrenince manidar gelmeye başladı.