müslümanların kimlik arayışı – dertli sözlük
osmanlı devleti'nin batılılaşma kararıyla beraber başlayan, tanzimatla gelişen, meşrutiyetle bir adım ileriye giden ve osmanlı'nın yıkılışıyla zirve yapan kimlik arayışı. müslümanlar önce osmanlıcılık, akabinde islamcılık, türkçülük, araplar için arap sosyalizmi ve milliyetçiliği daha sonraki ismiyle nasırcılık ve batıcılık gibi birçok kimliğe bürünmüştür.

islam'a uzaklaşan islam toplumları kendilerini müslümanlar olarak isimlendiremiyorlardı. kimlik sorunun gerçek kaynağı budur. günümüzde meydana gelen birçok sosyolojik sıkıntının temelinde de bu kimlik arayışı yatar. bu arayış, müslümanları çift kimlikli hale getirmiştir. bir tarafta islam'ın toplumsal hayattaki etkilerini kabul ederken, diğer tarafta seküler bir yaşamı benimsemek zorunda kalmışlardır. sovyetlerin afganistan'ı işgali ardından cezayir'de islami selamet cephesi'ne yapılan darbe ve ardından meydana gelen iç savaş ile yeni bir boyut kazanmış, türkiye'deki 28 şubat darbesiyle bu arayış devam etmiştir. 2000'li yıllara gelindiğinde islam dünyası'nda yayılan liberal hareketlerden sonra bu arayış kimlik bunalımına evrilmiştir. arap dünyasındaki yapay devrimlerle birlikte liberalliğin içinde kaybolan bir kimliksizleşme istenmiş ama kimlik bunalımı şiddetlenerek yeni bir boyuta daha geçmiştir.

islam dünyası'ndaki bu kimlik bunalımı büyük bir tehlike arz etmektedir. ya kimliksizleşmeyle sonuçlanacak ya da sürekli kaosa dönüşecek bir süreçtir. kimlik bunalımı ve arayışının yegane çözümü bir medeniyet telakkisi ve devamında bir medeniyet tasavvurudur. batı medeniyeti'ni müslümanlara empoze etmeye çalışanlar, bunu başaramadı. her ne kadar son dönemlerde ciddi bir kültürel dejenerasyon yaşansa da kimlik arayışı son dönemeçte çok şiddetli bir reaksiyon vermek üzere. batı'yı anlayamayan batıcılar, batı medeniyeti'nin epistemolojisi olduğu halde ontolojik olarak kendini açıklayamadığını izah edemezler. çünkü batı medeniyeti'nin ontolojik bir temeli yoktur.