sokrates

(m.ö. 469-399) yunan felsefesinin kurucusu antik-yunan feylesofu.
rasyonalizmin babası olan sokrates fikirlerini beyan eden bir eser bırakmamıştır.
öğrencisi platon'un eserleriyle öğretileri yayılmıştır.
bilgilerin doğuştan geldiğini savunur.
(bkz:sokrates'in savunması)

bi̇r portre



- aziz kardeşim yusuf erzincani'nin anısına -


engin, sakin berrak bir denize
uçsuz bir kumsaldan ağır ağır
nasıl yürürse insan,
sokrates öyle yürüdü ölüme.



tilmizleri (talebeleri) ağlaşırken
o vasiyet ediyordu:
- asklepyos'a bir horoz borçluyuz,
- unutmayınız.



ne tuhafsınız dostlar.
güçsüz kadınlar gibi ağlaşmak niye,
yükselmek varken ölümsüzlüğe?



i̇nancına sahip olmak,
i̇nsan olmanın şartı.
kölelikler içinde en onulmaz kölelik,
hayatın ölümcül yanına
takılıp kalmak değil mi?



i̇lkin ayaklarında duydu sokrates
zehirin soğukluğunu
ve yavaş yavaş ölüm
yükseldi göğsüne, çenesine..



dudaklarında donan son bir tebessümle,
bir işaret taşı da böylece
sokrates dikmiş oldu ölüme...




erdem beyazıt
( 1939 - 2008 )

bilgi bilmediğimizi bilmektir diyen, kendisini filozof olarak ilk tanımlayan, hz: i̇sa ile sıkça benzeştirilen, olduğundan daha aptal görünerek insanlara sorular sorarak onları köşeye sıkıştıran, peygamber olabileceği iddia edilen, baldıran zehri içirilerek idam edilen, pörtlek gözlü, şişman, insan.

bilginin öğrenilen bir şey değil, hatırlanan bir şey olduğunu iddia eden antik filozof. aslında insanların dünyaya gelmeden önce bilgi sahibi olduğu ama gelirken mübarek ırmak lethe'den geçerek bu bilgileri unuttuklarını söyler. bu dünyada yaptığımız da lethe'de unuttuklarımızı hatırlamaktan ibarettir der. bu nedenle sokrates öğretilerini içeren platon diyaloglar'ı "diyalog" şeklindedir zira sokrates insanlara bilgilerini hatırlatmayı bir görev bilir ve bunu da soru cevap yoluyla yapar. adına da maotike der ki maotike doğurtma sanatıdır. insanlara sorduğu sorularla bilgiyi zihinlerinin derinliklerinden doğurttuğunu söyler. bu konuda da kendisini annesiyle bir nevi meslektaş sayar, annesi ebedir. bu savını da platon'un menon diyaloğunda gördüğümüz üzere bir köleye soru sorma yoluyla geometri sorusu çözdürerek kanıtlamaya çalışır. geometri namına bir şey bilmediği düşünülen kölenin sokrates'in sorularıyla aslında bildiği şeyleri hatırladığı görülür.

ayrıca diyaloglar'da üzerine düşünülen konuya ilişkin net bir önermede bulunduğu pek görülmemiştir tarafımdan. genelde sorulara sorularla cevap verir.

ve başka bir yerde de söylediğim gibi; erdemli aşkın, cinsiyetiniz ne olursa olsun, erkeğe duyulan aşk olduğunu söyleyen biri olduğu doğru ise peygamber olma olasılığı bile olmayan filozoftur.