tanzimat edebiyatı

tanzimat'ın ilanı ve batılılaşma hareketlerinin başlangıcı olan 1839 ile servet-i fünunu yeniden ayaklandırmaya çalışılmasına kadar olan sürede osmanlı'da geçerliliğini sürdürmüş edebiyat kültürüdür.
genel olarak 1859-1896 tarihleri en belirgin kullanılan tarihlerdir.
ilk temsilcileri şinasi,ziya paşa ve namık kemal'dir.

(bkz:tanzimat)

iki dönemden oluşmaktadır. vatan millet, hak adalet, özgürlük gibi kavramlar ilk defa birinci dönemde kullanılmaya başlanmıştır. dilin sadeleşmesi gerektiğini söylemişler ancak pek başarılı olamamışlardır bu konuda. ikinci dönemde ise bireysel konulara dönülmüştür.dil oldukça ağırlaştırılmış ve sanat, sanat içindir, görüşü benimsenmiştir.

osmanlının gerileme ve çöküş devrinde avrupanın teknik ve kültürel üstünlüğü anlaşılmış ve osmanlı çareyi yönünü batıya çevirmekte bulmuş.tanzimat fermanı olarak adlandırılan yenileşme beraatı toplumsal hayatta batıya yönelmenin resmi belgesidir ve devamında tazimat edebiyatı yeni bir medeniyet değişiminin sonucu olarak gelişmiştir.
tanzimat fermanından sonra toplumda batılı anlamda hızlı bir değişme ve yerleşme etkisi ile avrupadan etkilenmiş,avrupa kültürünü tanıtmak isteyen türk aydınların gazete,roman,hikaye türlerinde bu etkiyi gösterdiği edebiyat akımıdır.
bu dönemde batı medeniyeti örnek alınmış ve taklit edilmeye başlanmıştır.divan edebiyatı dışlanmış(fakat edebiyatçılar divan geleneğinden tam olarak kurtulamamışlar)yerine fransız edebiyatı örnek alınmış,taklit edilmiştir.öcelikle dil ile batı medeniyeti özellikleri halka anlatılmak için gazete araç olarak kullanılmış,bu sayede tanzimat nesli batı medeniyetini kavramaya başlayınca devamında batı dillerinde yazılmış eserlerin çevirisi yapılmıştır.
batının edebiyat akımları realizm,romantizm,sembolizm vs. bu dönemde türk edebiyatına girmiştir.ilk başlarda batı dillerinde yazılmış eserlerin çevirisi ile başlayan türk yazarlar,sonraları batı örneği eserler ortaya koymuşlardır.

ilklerin dönemi olması sebebiyle her ne kadar kusurlu eserler verilsede o dönemde yaşayan insanlar üzerindeki etkisi,onlara yön vermesi,bilinçlendirmesi anlamında saygıyı hak eden edebiyat.