marifetname

müellifi erzurumlu i̇brahim hakkı hazretleridir. yazılış gayesi şöyle özetlenmiştir:
"cenâb-ı hakk, dünya ve âhireti insan için, insanı ise kendi'ni bilsin diye yaratmıştır. kâinatın ve insanın yaratılmasından maksat, allah'ı bilmektir ve bu her şeyden mühimdir. ama bu biliş, insanın kendi nefsini bilmesine bağlıdır. bu ise insanın bedeninin bilinmesini gerektirir, o da bütün kâinatın bilinmesi ile mümkündür. i̇şte bu sebeple biz de, astronomi, fizik, anatomi ile tasavvuf ilimlerinden bilgiler devşirip topladık ve türkçeye tercüme ederek bu kitabı yazdık..."

fiziksel özelliklerin psikolojik özelliklere, karaktere nasıl yansıdığı konusunda yapılan yorumlar, açıklamalar, örnekler dolayısıyla psikologların da dikkatini çeker bu kitap.
ön yargılı bir bakış açısı olduğunu bildiğim halde, herhangi bir sayfasını açıp okuduğumda, kadınlara adeta ikinci sınıf insan muamelesi yapıldığını; tek ereğimizin erkeklere daha iyi bir hayat yaşatmak gibi bir şey olduğunun ima edildiğini gördüğüm için biraz değersiz bir kitap olarak görmekten bir türlü kendimi alamadığım kitaptır.(*)

salih mirzabeyoğlu'nun da bu isimde bir eseri var.
çalışma masasında bulundurmalık ve arada sırada açıp okumalık, tefekkür etmelik bir eser.