bu düşünce, aslında eğitim sisteminin yetersizliğini vurgulamaktadır. şöyle ki, evvel zamanda alaylı kimseler için ehliyetin ölçütü hangi ustanın tedrisatından geçtiğiydi. şimdiyse insan nüfusunun artması ve düzensiz iç göçler sebebiyle artık bu ilişkiye bakılamıyor. sadece bir tanıdığın referans olması insanlarda kanaat oluşturuyor. tabii devletin kontrol mekanizmasındaki zayıflıklara da bu vesileyle dikkat çekmiş olalım. mekteplilerde durum daha farklı. onlarda "resmi olarak" ehliyetin/meslek sahibi olmanın ölçütü diplomadır. peki, toplum nezdinde ehliyetin ölçütü diploma mıdır? zannediyorum toplumun "yeni mezun" kimselere karşı tavrında bu sorunun cevabını bulabiliriz. bu tavırdan hareketle, içtimai şuur içerisinde yoğrulan kişi en azından bilinçaltı düzeyinde kendisine verilen eğitimin kifayetsiz olduğunun farkındadır. bunu da başlıktaki "endeks" vurgusundan anlayabiliyoruz. yani mektepli kimse aldığı eğitimin yeterli olduğuna kanaat etse bir eksiklik hissetmeyeceği için diplomanın önemi azalacaktır. böylece ilk cümledeki önermemizi doğrulamış oluyoruz. cevaben, "aslında toplum diplomaya çok ehemmiyet verdiği için mektepliler eğitime değil, eğitimin nihayetinde sahip olacakları diplomaya meylediyor, verilen eğitimi özümsemiyor" diyenler olacaktır. onlara da bu düşüncenin üniversitelerin bu denli yaygın olmadığı dönem ve o dönemin toplumu için geçerli olduğunu hatırlatalım. bundan sonra başta değindiğimiz yetersizliğin sebeplerine bakmak gerek. o da başka bir başlığın konusu...
