sudoku

zekayı dinç ve diri tuttuğu, alzheimer ı önlediği iddia edilen ve sayıların dizilimleriyle oynanan bulmaca.

kafayı takınca ciddi meşgul ediyor, her oyun gibi.
neyse ki hatırı sayılır faydası varmış.
(http://gencdergisi.com/2192-zihni-diri-tutmanin-eglenceli-yolu-sudoku.html#.uh28mmhygoy.twitter)

"biliş ve odak gücünü arttıran bir eğlence: sudokusözel ifadelerden tamamen arınmış bir eğlence: sudoku. sadece sayıların belli örüntülerle yerleştirilmesine dayanan bir bulmaca. matematiğe karşı olan önyargılardan dolayı ilk etapta biraz zor ve sıkıcı gibi görünse de, buna rağmen oynayanı rüzgârına alıp götüren bir oyun…sudoku, aslında çok kapsamlı bir bulmacadır. özellikle eğitimin ilk yıllarında çocuklara sevdirilmesi gerekilen bir aktivite olmalıdır. çünkü sudoku, birçok faydayı birden barındıran, eğlendirirken geliştiren önemli bulmacalardan biridir.i̇nsanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliklerden biri de meraktır. i̇nsan, büyük bir merak ile dünyaya gözlerini açar ve bu merak yetisinin körüklediği öğrenme arzusu ve mücadele azmi ile yaşama tutunur. i̇nsan doğasının temel yetilerinden biri bu olduğundan dolayı insan, her zaman sırlı perdelere aralamaya yönelik bir ilgi beslemiştir. i̇şte bulmacalar da bu ilginin bir ürünüdür.sudokuyu farklı kılan özellikler şunlardır:matematiksel i̇fadelerhafızanın etkin kullanılmasıdikkati uyarmasızaman hassasiyet geliştirmesisabırmatematiksel i̇fadelerbildiğiniz üzere sudoku sadece karelerin içine belli kurallar ile yerleştirilmesi gereken rakamlar içerir. sudokunun bu özelliği, hafızamızda kodlanan matematiksel altyapıyı çağrıştırdığı için sayısal yetilerimizi uyarır. çünkü beynimiz, geçmiş hafızası ile yetilerini eşleştirerek koşullanmalar edinir. dolayısıyla sudokudaki matematiksel ifadeler, bizim matematiksel düşünme becerimizi geliştirecektir. alışkanlık haline getirilen sudoku çözümü, tekrarlandığından dolayı beynimizde sinaptik bağlantıların güçlenmesini sağlar. böylelikle matematiksel düşünme becerisi ile eşleştirilen ifadelerin kortekse kayıt işlemi gerçekleştirilir.hafızanın etkin kullanılmasısudoku bulmacasının bizden istediği en önemli özelliklerden biri de hafızanın etkin bir biçimde kullanılmasıdır. zannedildiğinin aksine, satır-sütun ve bölmelerde yalnızca bir defa kullanılan rakamlar bilgisi yetmeyecektir çözüm için. sudokuyu çözmek için olasılıklar üzerinde durmak ve bütün olasılıkları kısa süreli belleğimizde tutmak zorundayız. aksi halde ileri derecedeki sudoku çözümü mümkün olmayacaktır. öyle ki, sudoku çözerken olasılıkları unutmamak için not edenler de vardır.kısa süreli hafızamızda en fazla dört unsur tutabilir. dört unsurdan fazlası ise unutulacaktır. dolayısıyla bu dört unsurun birbiriyle ilişkisi kurulan birçok unsuru içermesi gerekir. şöyle ki, “adam, hayal, okumak, yalnız” ifadeleri dört unsurdur, fakat bu dört unsurun birbiri ile ilişkisini sağlayarak tek unsur haline getirebiliriz; “yalnız adamın hayallerini okuyorum” gibi. sudoku oynarken ilişkilendirmeyi etkin kullanamayan kimseler, başarılı bir sudoku çözücüsü olamayacaklardır. dolayısıyla sudoku bulmacası, kişinin etkin bir biçimde hafızasını güçlendirmesini ve ilişkilendirmeler yaparak kısa süreli hafızasını daha zengin kullanabilmesini sağlar.sudokuda bu ilişkilendirmeleri rakamlar üzerinden yapabilirsiniz. mesela 4 rakamı için hangi satır, sütun ve bölmelerde kullanılıp-kullanılmadığını bir unsur haline getirmek gibi. tabii ki, oyun süreci içerisinde sizler kendinize has çeşitli ilişkilendirmeler geliştireceksinizdir.dikkati uyarmasısudoku dendi mi akla dikkat gelir. evet, bu bulmaca tamamen dikkat üzere kurulu. aynı anda 9*9’luk bir karenin içerisindeki 81 kareyi görmelisiniz. dolayısıyla bütüncül görme yeteneğine sahip olmalısınız. yine satır, sütun ve bölmelerdeki rakamlar odaklanmak ve dikkatinizin dağılıp kısa süreli belleğinizden unsurların çıkmaması için konsantre olmak zorundasınız.sudoku bulmacasını bir etkinlik haline getirdiğiniz takdirde giderek dikkat gücünüzün geliştiğini fark edeceksiniz. çünkü çözüm merakı ve bulmacayı bitirme isteği, dikkatini arttırma zorunluluğu hissettirecek ve bu da giderek daha etkili yoğunlaşmanızı sağlayacaktır.zamansudokuyu belli bir zaman sınırıyla oynamak sürece heyecan katacağı gibi zamana karşı hassasiyetinizi de geliştirecektir. zaman, her an akıp geçmekte olan kıymetli bir hazinedir. i̇nsan, doğum ile ölüm arasında olabildiğince eser bırakmak isteyen bir varlık. dolayısıyla zamana ihtiyaç duyarız. fakat, hız potansiyelinin iyice arttığı bu çağda, meşguliyetlerimiz zamanı bize unutturuyor çoğu zaman. zaman farkındalığına karşı hassasiyet geliştirerek, zamanımızı daha verimli kullanabiliriz.sudoku çözerken kendinizi belli bir zaman dilimiyle sınırlamanız, aynı zamanda bulmacayı ciddiye aldığınızı da gösterir. zaman bittiği anda bırakmalı, benzer seviyede başka bir bulmaca ile devam etmelisiniz. böylelikle giderek iyileşir, daha sonra ise dehalaşırsınız.sabırhız çağında en temel insan özelliği: acelecilik. acele ediyoruz; arabada, uçakta, kaldırımda, toplantıda, evde, okulda, her yerde… durmak bilmez bir koşuşturma içerisindeyiz, aynı yöne doğru sürekli ilerlemekteyiz. hız çağı insanının en belirgin vasıfları bunlar. hız çağının insanı acelecidir. asansörün inmesini birkaç saniye beklemekten erinir ve merdivenlere doğru koşar… beklemeye tahammül etmez, çünkü çeşitli korkular yaşar.i̇şte hız çağının bize kaybettirdiklerinden biri de sabırdır. sabırsızlıkla yaşamaya başladık yaşamlarımızı. sabırsızlık birçok başarısızlığı da beraberinde getirdi. başarısızlıklarımız korkularımızı törpüledi. atalete büründük ama hâlâ sabırsızız.sudoku bulmacasını çözmek istiyorsanuz, öncelikle sabretmesini öğrenmelisiniz. sudokuya alışamayanları en önemli hatalarından biri acele etmektedir. acele eden insanlar, yaptıkları hatayı fark ettiklerinde iş işten çoktan geçmiştir.fakat sudoku durup biraz olsun düşünmemizi ve kontrol etmemizi ister. çünkü sudoku bizden kesinlik ister, tıpkı matematik gibi. aksi halde sadece atmış olursunuz. atmış olduğunuz durumlarda ise çoğu zaman pişman olursunuz.sudoku bize sabretmeyi öğütlüyor ve sabrı öğretmeyi amaçlıyor.bütünlükyukarıda sıraladığım başlıklar sudokunun bize kazandıracağı temel özelliklerdir. fakat sudoku bunlardan çok daha fazlasıdır. çünkü sudoku bulmacası bütün bunları bize birden veren bütünlüklü bir bulmacadır. yani aynı anda matematiksel ifadeler ile meşgul olma, hafızamızı etkin kullanma, odaklanma ve zaman gibi önemli özellikleri birden kullanmaktayız.mesela odak ve zaman birbirini olumsuz yönde etkileyen iki olgudur. dikkatini toplayamayan zamanını verimli kullanamaz, zamanı daralan ise odaklanmakta sorunlar yaşar. yine birbirinden bağımsız matematiksel ifadeleri aynı anda çoklu olarak kısa süreli bellekte tutmak da kolay değildir. dolayısıyla bütün bunları birlikte geliştirmek bize çok fayda sağlayacaktır.çocuklarının eğitimi üzerinde duran her anne-babanın ve öğrencilerinin zihinsel ve akademik gelişimini önemseyen her eğitimcinin kullanabileceği bir eğlencedir sudoku. bu önemli özellikleri içeren sudokunun alışılmış bir etkinlik olarak içselleştirilmesi önemli beceriler kazandıracaktır çocuklara.psikolog kadir özsöz" şeklinde matematiksel adlı sitede bir yazı bulunmaktadır. https://www.matematiksel.org/bilis-ve-odak-gucunu-arttiran-bir-eglence-sudoku/

(bkz:nonogram)

bir arkadaştan i̇ran kibriti almıştım. kutunun arkasındaki rakamları imalatla ilgili zannetmiştim. bir aydır odada duruyor. meğer sudokuymuş. şimdi fark ettim. i̇nce bir düşünce gerçekten.