kavramlarla düşünmek

bazı filozoflarca allah'ın varlığının kanıtı olarak kullanılabilen bir düşünme şekli. zihnimizde var olan ancak başka şekilde algılayamadığımız kavramların bilgisiyle ilgili bir durumdu, sonsuzluk gibi. sonsuzluk bizim şahit olamayacağımız bir olay, yaşadığımız dünyada her şey sonlu; bu durumda sonsuzluk kavramını zihnimize koyan bir şey olmalı, sonsuz bir şey olmalı gibi.
her şeyin zıttıyla varlığı konusuna da örnek aslında bu. sonluluk olduğu için sonsuzluk da olmalı.

bir de kavram mı önce gelir varlık mı diye bir ontoloji sorusu vardır. bazıları varlığın önce olduğunu, insanın o varlıktan yola çıkarak varlığın kavramını oluşturduğunu söyler. hatta fantastik kavramlar elde etmede de bu dünyadakilerin varlığından öteye gidemeyiz derler. mesela pegasus, var olan at ve var olan kuş sayesinde zihnimizde canlanır ancak çok tatmin edici bir açıklama değil gibi.
öte yandan kavram önce gelir denir ki bu bana daha mantıklı geliyor zira az önce de dediğim gibi dış dünyada varlığı bulunmayan şeyler de kavram olarak zihnimizde var olabilir. böylelikle düşünmemiz kolaylaşır, çapımız genişler, anlamamız kolaylaşır. çünkü düşünme konusunda, var olanlarla sınırlı kalmamış oluruz.