osman hamdi bey'in üzerine çok konuşulan ve hakkında muhtelif rivayetler bulunan tablosudur.yaygın görüşe göre tablonun batılılaşmaya çalışan doğulu bir toplumda aydın olmanın zorluğunu anlatmaktadır.ama tarihçi edhem elhem kaplumbağa terbiyecisi hakkında bambaşka bir iddia ortaya attı.ona göre fransız seyehat dergisi le tour monde'un 1869 yılındaki bir sayısında bir çizim yayınlamıştı. bir kaplumbağa oynatıcısı! osman hamdi bey o yıl babasına yazdığı bir mektupta mezkur dergiyi severek okuduğundan bahsetmekteydi.osman hamdi bey'in dergide yayınlanan çizimi 37 yıl bilinçaltında saklayıp 1906 yılında kaplumbağa terbiyecisini çizerken hatırladığı düşünülebilir.
