keşful malum – dertli sözlük
nükte:evlilik iki parmak izinin aynı kavisli ve açılı çizgilerini üst üste getirmek kadar müşkül bir meseledir. böyle bir meselede insanın ihtiyarının üstünde bir irade hatta mucizevi bir yed-i kudretin müdahalesi elzemdir, yoksa nasıl yek-vücud olunur.öyleyse evlenmek isteyenler allahın rızasını gaye-i maksad yapmakla, onun esaslarını konuşmalı, teferruatlı meselelere dalmamalı. çünkü böyle girift yapılı parmak izlerinin kar tanesi gibi ahengli ve harika bir şekil çıkarması mümkinattan değil, kudret-i ilahinin ikramı iledir.çiftler birbirine dinin, itikadın, şeriatın ve şahsıyetindeki fıtri hallerin özeti olan sorular tanzim ederler, onları sorarlar, onlarda ittihad olursa artık teferruat olan ince meseleler, artık arşurrahman olan evlilik çatısı altında hallolunur.evet evlilik yuvasının çatısı arşurrahmandır, allahın rahmeti ve inayeti ve ikramı olmazsa o çatı eşlerin başına çöker, altında kalırlar. bu çatının kolonları; itikadî, şeriatî ve kısmen fıtrî konularda eşlerin ittifak etmesidir. ve allah böyle kurulan yuvaya rahmetiyle istiva eder, artık teferruatlı konularin hepsi kendiliğinden (yani insan iradesinin çok üstünde gelişen vesilelerle) hallolur.demek şu zamanda çok teferruata dalıp evlenmeden evli gibi yaşayan konuşanların kolonları çürük kurtlu direklerdir. evet aklına ve ihtiyarına güvenen enaniyetten çıkmış, şeriatı ihlal eden hal ve davranışlar ile tedbir namı altında kurtlanmış, islami ve imani değil, insani ve nefsi direklerdir. çatısı da geçici nefsani muhabbet ve şehvettir. rabbinden gafil eşler sözleştikleri gibi olamadığını görünce o kurtlu direkler kırılır, suretdeki güzellikler ve şehvet sönünce çatısı da üstlerine yıkılır.hafizanallahuteala.nükte nihayet buldu.