biz tanrıdağı kadar türk hiradağı kadar müslümanız – dertli sözlük
1960 larda izmir'de şerif mardin tarafından "din ve ideoloji" adlı çalışması için yapılan bir ankette şu soru soruluyor: "kendinizi nasıl görüyorsunuz?" izmirli mi, geldiğiniz memleketin insanı mı, müslüman mı, işçi mi, türk mü?
bu soruya
,3 oranında "türk" cevabı,
,5 oranında "müslüman" cevabı geliyor.
ve içlerinde bulunduğunuz insanları nasıl buluyorsunuz diye soruluyor. kendini "türk" olarak tanımlayanlarrın ,6 sı "vatandaş" olarak görüyor. kendini müslüman olarak tanımlayanlar ise ,2 si "din kardeşi" olarak görüyor.

yani türk lerde "vatandaşlığın", müslümanlarda "din kardeşliğinin" öne çıkması modern çağın dine karşı sunduğu alternatif milliyetçilik ve ulus devlet olduğu yolundakigenel tahlillerle uyuşuyor
(gece yürüyüşü-metin karabaşoğlu)