biz tanrıdağı kadar türk hiradağı kadar müslümanız – dertli sözlük
1947 - 1962 yılları arasında çıkan serdengeçti dergisinin ilk sayısının ilk makalesidir. hakiki milliyetçiliğin nasıl olduğunu, kimlerin milliyetçiyim diye meydanlarda nara atmasına rağmen milliyetçilikten uzak olduğunu ele alan din, devlet, millet aşkı ve heyecanıyla dolu bir osman yüksel yazısıdır. yazının başlığı daha sonraları milliyetçilerin dilinden düşmeyen sloganlardan olmuştur.
1960 larda izmir'de şerif mardin tarafından "din ve ideoloji" adlı çalışması için yapılan bir ankette şu soru soruluyor: "kendinizi nasıl görüyorsunuz?" izmirli mi, geldiğiniz memleketin insanı mı, müslüman mı, işçi mi, türk mü?
bu soruya
,3 oranında "türk" cevabı,
,5 oranında "müslüman" cevabı geliyor.
ve içlerinde bulunduğunuz insanları nasıl buluyorsunuz diye soruluyor. kendini "türk" olarak tanımlayanlarrın ,6 sı "vatandaş" olarak görüyor. kendini müslüman olarak tanımlayanlar ise ,2 si "din kardeşi" olarak görüyor.

yani türk lerde "vatandaşlığın", müslümanlarda "din kardeşliğinin" öne çıkması modern çağın dine karşı sunduğu alternatif milliyetçilik ve ulus devlet olduğu yolundakigenel tahlillerle uyuşuyor
(gece yürüyüşü-metin karabaşoğlu)