ihvan ı safa – dertli sözlük
10.yüzyılda basra'da ortaya çıkan felsefi düşünce üzerine yoğunlaşmış, gizliliği esas almış bir tarikattır. tam isimleri 'ihvan-ı safa ve hullan-ı vefa' yani 'saflık kardeşleri ve vefa dostları'dır. kendi içinde çıraklar, reisler, hakimler ve melikler gibi bir teşkilatlanmaya sahiptirler. belli başlı şehirlerde organize olmuşlardır. ilim adamları yetiştirmişler ve dünyanın ilk ansiklopedisini vücuda getirmişlerdir. bu ansiklopedi toplam 52 risaleden oluşur ve mantık, matematik, ilahiyat, kimya, psikoloji gibi pek çok ilim dalını barındırır.

temel düşünceleri 'yanlış bilgiler ve batıl düşüncelerle kirletilmiş olan dini, felsefe ile yeniden temizlemek'tir. risaleleri kendi tasniflerine göre 4 ana gruba ayrılır.
1.riyaziyat risaleleri (14 risale)
2.tabii ilimler (17 risale)
3.psikoloji ve akli ilimler (10 risale)
4.din ve ilahiyat ilimleri (11 risale)