kendisinin meşhur bir osmanlı üçüncü roma imparatorluğudur tezi var, özet olarak şöyle diyor;
"türkler konstantinopolis'i 1453'te aldılar. türk i̇mparatorluğu roma'nın müesseselerini gerçi çok önceden devralmış olmasına rağmen bu tarih türkler'in roma'nın varisi olmasıyla eşanlamlıdır.
muhtelif dinlere mensup ve çeşitli dillerin konuşulduğu imparatorlukların kendine özgü yönetimini sadece klasik roma i̇mparatorluğu'nda değil bölgedeki sasani (i̇ran), i̇slam ve ömrü kısa süren moğol imparatorluklarında da görmek mümkündür. osmanlı i̇mparatorluğu'nda kurulan toprak idaresi ve başkentin yönetimi şaşılacak derecede klasik pagan roma ve yanlış olarak da bizans diye adlandırılan hristiyan roma ile benzerlikler gösterir."
yani kısaca osmanlı diplomatik yapılanmasını bizans'tan aldı tezi var. halil inalcık ise şöyle diyor;
"fâtih'in 1476 dolaylarında çıkardığı ikinci kanunnâmesi saltanatının son yıllarından kalma olup devlet örgütleriyle ilgilidir. bunu derleyen nişancı, giriş bölümünde, padişahın buyruğuyla sultanın atalarının yasalarını topladığını,
sultanın kendisinin de kimi eklemeler yaptığını yazmıştır. yasayı, sultanın yapıtın başlangıcındaki yazılı buyruğu (hatt-i hümâyûnu) geçerli kılar; sonunda da sultan “devlet böyle düzenlenmiştir. gelişmesi için benden sonra gelecek oğullarım çaba göstereler" der. bu ikinci kanûnnâme, yetkileri, terfileri, rütbeleri, maaşları ile hükümet ve sarayın başlıca görevlilerini, emeklilik, protokol ve cezaları gösterir. yönetimin merkezi ve iktidarın kaynağı olarak bir mutlak hükümdâr kavramını, sultana yakınlık derecesine dayalı bir protokol sistemiyle yansıtır. bunlar, sanıldığının tersine bizans kökenli olmayıp bütünüyle türk i̇slâm kavram ve biçimleridir."
burada fuat köprülü'nün "bizans müesseselerinin osmanlı müesseselerine tesiri" adlı kitabına atıf yapılıyor. bu, aynı zamanda ortaylı'nın teziyle de çelişiyor.
"türkler konstantinopolis'i 1453'te aldılar. türk i̇mparatorluğu roma'nın müesseselerini gerçi çok önceden devralmış olmasına rağmen bu tarih türkler'in roma'nın varisi olmasıyla eşanlamlıdır.
muhtelif dinlere mensup ve çeşitli dillerin konuşulduğu imparatorlukların kendine özgü yönetimini sadece klasik roma i̇mparatorluğu'nda değil bölgedeki sasani (i̇ran), i̇slam ve ömrü kısa süren moğol imparatorluklarında da görmek mümkündür. osmanlı i̇mparatorluğu'nda kurulan toprak idaresi ve başkentin yönetimi şaşılacak derecede klasik pagan roma ve yanlış olarak da bizans diye adlandırılan hristiyan roma ile benzerlikler gösterir."
yani kısaca osmanlı diplomatik yapılanmasını bizans'tan aldı tezi var. halil inalcık ise şöyle diyor;
"fâtih'in 1476 dolaylarında çıkardığı ikinci kanunnâmesi saltanatının son yıllarından kalma olup devlet örgütleriyle ilgilidir. bunu derleyen nişancı, giriş bölümünde, padişahın buyruğuyla sultanın atalarının yasalarını topladığını,
sultanın kendisinin de kimi eklemeler yaptığını yazmıştır. yasayı, sultanın yapıtın başlangıcındaki yazılı buyruğu (hatt-i hümâyûnu) geçerli kılar; sonunda da sultan “devlet böyle düzenlenmiştir. gelişmesi için benden sonra gelecek oğullarım çaba göstereler" der. bu ikinci kanûnnâme, yetkileri, terfileri, rütbeleri, maaşları ile hükümet ve sarayın başlıca görevlilerini, emeklilik, protokol ve cezaları gösterir. yönetimin merkezi ve iktidarın kaynağı olarak bir mutlak hükümdâr kavramını, sultana yakınlık derecesine dayalı bir protokol sistemiyle yansıtır. bunlar, sanıldığının tersine bizans kökenli olmayıp bütünüyle türk i̇slâm kavram ve biçimleridir."
burada fuat köprülü'nün "bizans müesseselerinin osmanlı müesseselerine tesiri" adlı kitabına atıf yapılıyor. bu, aynı zamanda ortaylı'nın teziyle de çelişiyor.
