cemil meriç – dertli sözlük
jurnal 1 adlı kitabından iktibas; (syf. 379-380)-----------------------------köye tek kitap girebilmişti: kur'an. ve hayali cennete kanat­landıran birkaç risale. toprak adamı ancak cehennemden kurtulmak için okur. kitap cennetin anahtarıdır. öğretmen imamın yerini tutamadı, tutamayacaktır. öğretmen köye neyi getiriyor? samimiyetsizliği, köksüzlüğü ve hoppalığı. köy bir gurbet, bir sürgün, bir lilliputlar ülkesidir hazret için. hazret de köylü için yabancı bir madde, bir düşman, bir nev’i casus. okuyup da ne yapacak köylü. refahında bir değişiklik olacak mı? hayır. kitap hiçbir kapı açmayacak önünde.bir devlet ki, bütün bir köyün sevgisini kazanan yaşlı din adamını arapça ezan okuyor diye tartaklayacak kadar şuur­suz ve eblehtir. bütün hıristiyan dünyanın, tek kelimesini anlamadan, latince dua ettiğini bilmez. bir devlet ki, kayma­kamı, ışıktan korktuğu için imamı tevkif eder. bir devlet ki, topuna tüfeğine, üniversitesine, matbuatına rağmen ki­taptan ve harften korkmaktadır…