islamodern giyim – dertli sözlük
başörtüsünün/örtünmenin modern zamanlarda/günümüzde düştüğü durumları anlatan güzel bir sosyolojik tahlil olmuş.

trajik, hatta bazı boyutlarıyla trajikomik. sanırım bu hususta bilinçli ablaların biraz daha sıkı çalışması gerekiyor; yoksa bu gidişat hiç ama hiç hayra alamet gibi durmuyor.

--- iktibas ---

son 30 yılda türkiye ’de yaşanan en önemli sosyolojik dönüşümlerden biri, i̇slamcıların ve dolayısıyla i̇slami simgelerin özel alandan çıkıp kamusal alanda belirgin bir biçimde görünür olmaya başlaması. bu süreçte artık kamusal alanın baskın-seküler biçimi i̇slami olanın rengini de yansıtmaya başladı. nitekim modernleşmenin dönüşümüne paralel olarak klasik anlamdaki homojen seküler kamusal alanlar, yerlerini kültürel ve dinsel farklılıkların bir arada var olabildiği melez kamusal alanlara bıraktı. seküler olanın ve dinsel olanın bir aradalığının en güzel örneklerinden biri başörtüsü ve onun günümüzde gösterişe dönen yüzü olan tesettür modası. zira (i: bir zamanlar i̇slamcı kadın tarafından bedeni, ilahi bir buyruk gereği örtmek amacıyla kullanılan tesettür, son yıllarda modaya eklemlenerek tüketim kültürünün bir nesnesi haline dönüştü. )

(b: ‘takva’dan ‘imaj’a )
özal liberalizminin ve ardından modern değerlerin yerlileşmeye başlamasıyla birlikte 90’lı yıllarda müslümanlar, kamusal alanda daha fazla yer talep etti ve bunun bir sonucu olarak tesettürlü kadınların kıyafetlerinde de önemli değişiklikler göze çarpmaya başladı. zira başörtüsünün geleneği de dışlayan modern örtme biçimi, vücudun tüm kısımlarını sade kıyafetlerle örterek i̇slamcı kadının kamusal alana katılımını kolaylaştırdı. fakat milenyum sonrası dönemle birlikte, i̇slamcı kadın, tesettür ve giyim tarzını modern bir ifade biçimi olan modaya göre şekillendirerek, daha estetik bir görünüme kavuştu. estetik, göz alıcı, rengarenk başörtü ve kıyafetler bu dönemde müslüman kadının imaj değişikliğinin somut göstergeleri oldu. (i: “i̇maj”ın “takva”ya öncelendiği bu dönemde tüketim ve modanın i̇slamileştirilmesi olgusunun ortaya çıkışı, başörtülü kadın özelinde iki temel sebebe dayandırılabilir: yasağın nesnesinin mağdurlarca kutsallaştırılması ve modernliğin i̇slami olanı melezleştirmesi. )

(b: kutsallaştırılan başörtüsü )
“90”lı yıllar, başörtüsü adına yapılan direnişlerin merkezde olduğu ve i̇slami hareketlerin başörtüsünü bayraklaştırdığı bir dönem olarak okunabilir. zira bu dönemde üniversite önlerindeki ve cuma namazı çıkışlarındaki sokak direnişlerinin ana eksenini başörtüsü meselesi oluşturuyordu. bu dönemde başörtüsü neredeyse yasaklanan tek giyim enstrümanıydı. bu durum, yani başörtüsünün yasaklanıp diğer kıyafetlerin yasak olmaması durumu, mağdur kitlelerde başörtüsünün kutsal fakat vücudun geri kalanını örten kıyafetlerin başörtüsü kadar kutsal olmadığı algısını doğurdu. milan kundera’nın dediği gibi, iktidar bireyi nereden yaralıyorsa orası onun kimliği oluyordu. i̇ktidar başörtülü kimliğini yaraladıkça başörtüsünden yaralanan i̇slamcıların kimliği örtü oluyor ve başörtüsü vazgeçilmez bir kutsal haline geliyordu. dolayısıyla “90”lı yıllardaki başörtüsü yasağı ve bunun sonucu olarak i̇slamcıların başörtüsüne atfettikleri kutsallık, başörtüsünün vücudun geri kalanını örten kıyafetlerden daha öncelikli ve vazgeçilmez bir giyim enstrümanı olması gerektiği algısını doğurdu.
diğer bir ifadeyle, başörtüsünün bir zamanlar yasak olmasının ve adına verilen mücadelenin nostaljik hatırasının bir sonucu olarak, ona yüklenen kutsallık payesi, artık onun hiçbir koşulda hiç kimse tarafından çıkarılamayacağı düşüncesini doğurdu. (i: vücudun saç kısmı hariç geri kalan kısmını belirgin bir biçimde dar kıyafetlerle dışa yansıtan yeni giyim tarzının simgesel yorumu da bundan başkası değil: “bedenime sahip olabilirsin ama saçlarıma asla” refleksiyle belirgin bir görünüm kazanan bu imaj, önceki kuşaktan ciddi bir biçimde farklılaşmaya başlamıştı. )

(b: “i̇slamodern” kamusal alan )
modanın i̇slamileştirilmesi olgusunun ortaya çıkışının ikinci sebebi ise, “i̇slamodern” olarak ifade edilebilecek, yani i̇slami değerlerin modern değerlerle iç içe geçip melezleştiği bir kamusal alanın mümkün olması. modernizmin (sekülerizmin) ve i̇slamcılığın milenyum sonrasında aynı kamusal alanda ayrı kategoriler olmayıp yer yer melezliklerle ve birbirlerini dönüştürmeleriyle birlikte ‘i̇slamî olanın modernleştirilmesi’ ya da ‘modern olanın i̇slamîleştirilmesi’ olarak ifade edilebilecek bir durum ortaya çıktı. küreselleşmenin modern olanı ve dini olanı birbiriyle iç içe girişlerle melezleştirdiği ve dolayısıyla modern değerlerin değmediği bir geleneksel yapıya artık rastlanmayan bu dönemde, i̇slami kıyafet biçiminin de modern giyim tarzıyla eklemlenerek melez bir giyimi mümkün kıldığı söylenebilir. zira ne gelenek ve din sekülerleşme ve modernleşmenin dışında ayrı bir kategoridir ne de modernlik ve sekülerizm artık geleneksel ve dini değerleri dönüştüremeyecek kadar batı’ya özgüdür. modernlik ve dolayısıyla sekülerizm kategorisi küresel bir görünüm kazanarak, geleneksel ve dini değerlerle birlikte akışkan bir görünüm kazanmaya başladı. modernlikle etkileşim içerisine girdikçe i̇slami yaşam tarzları da biçimsel bir dönüşüm yaşıyor. buradan hareketle milenyum sonrası türkiye’deki i̇slami giyim tarzının modalaşması durumunun, modernliğin ve i̇slami yaşam biçiminin aynı kamusal alanda melezleşmesi olgusuyla yakından ilişkili olduğunu söyleyebiliriz.
sonuç olarak i̇slamcı kadının giyim tarzı dönüşümünü “birinci nesil başörtüsü” ve “i̇kinci nesil başörtüsü” olarak iki dönemde ele almak mümkün. başörtüsü ve i̇slami giyim tarzı artık “i̇slamodern” bir kamusal alanın dönüştürücü gücüyle farklılaşıyor. başörtüsünün birinci nesli tarafından modern olana karşı örtünmek suretiyle protesto niteliği sergileyen başörtüsü, ikinci nesille birlikte modernliğin bir ürünü olan moda ve tüketim kültürüyle gösterişin ve cezbediciliğin önemli bir nesnesi haline dönüştü. dolayısıyla patrick haenni’nin de belirttiği gibi, (i: bugün başörtüsü küreselleşmenin kültürel alanda dayattığına bir alternatif olmaktan öte, sosyal anlamda talep edilen bir objenin ticari bir mantık çerçevesinde, evrensel cazibe ve çekicilik ölçütleri göz önüne alınarak yeniden yorumlanmasıdır. )

--- iktibas ---


(http://www.radikal.com.tr/radikal.aspx?atype=radikaldetayv3&articleid=1103938&categoryid=42&fb_action_ids=474266372618515&fb_action_types=og.recommends&fb_source=aggregation&fb_aggregation_id=288381481237582)
modern dönüşümün kaçınılmaz gerçeklerindendir. dönemi islam'a uydurma amacı değil de islam'ı döneme uydurma amacı gütmenin bir sonucudur. bunun başörtüsü mücadelesiyle bir alakası olduğunu düşünmüyorum. zira başörtüsü mücadelesinden gaye, tesettürdü.
buradaki esas püf nokta, islamcıların ve bazı cemaatlerin devlet kurumlarına yerleşmek, cemaat ve gruplarına bazı menfaatleri elde etme düşüncesi nedeniyle başörtüsünü tesettür olmaktan çıkarıp moda haline sokmalarının eseridir. devlet dairelerine kadınların girebilmesi için başlarını açma hususunda fetva verilmesi buna en net örnektir. mesele başörtüsü olgusunun çarpılmasının değil, genel manada tesettür kavramının çarpılmasıdır. verdiğimiz örnekteki zihniyet vb. ve bazı tesettür giyim firmalarının kadınların zaafından faydalanıp tesettür kavramını çarpıtmalarıdır. olayın özü bu.
( #410195 ) asıl bu yaptığın tespitler, durumun başörtüsü mücadelesi yapılması gerekliliğini ortaya koyuyor. örtünme artık bir amaç değil, modaya kurban edilen bir araç haline geldiği için başörtüsü mücadelesi yapmak gerekiyor.
yeni jenerasyon başörtüsünü örtünme amacıyla değil, "yakıştığı" için takıyor. ya da en hafif ifadesiyle imajını takvasından önceye koyuyor.
öyle abuk bir hal aldı ki bu durum, dışarı çıkarken "imajıyla" göz dolduran(!) bu hatun kişiler, eşlerine karşı aynı imajı sergilemekten de aciz kalıyorlar.
kanımca "neden başörtüsü" başlığıyla ciddi bir bilinçlendirme çalışması yapmak gerekmekte. tabi bunun için de zamanın zokasını yutmamış, moda girdabına kapılmamış, bilinçli bayanların faal hale gelmeleri elzem.
öyle çok dallı bir konu ki.
(#410195) ve ( #410197 ) iki tespitinde haklı yanları var. "başörtüsü mücadelesi" sınırlanmış ve iddialı bir kavram olur. "tesettür bilinci"nin günümüzde yaşanan bu sorunun gerçek ihtiyacı olduğunu düşünüyorum. moda akımına "kapılma" var ne yazık ki. buradaki "moda"dan kastım uyumlu, tasarımsal ve zevkli giyinmek değil. bilinçsizce girilen tesettürün yaygınlaşması. örneğin bonesiz başörtüsü takarak saçın gözükmesi ya da dar pantolonların bir kılıfa uydurulup giyilmesi gibi. önemli olan başörtüsü şal mı, marka eşarp mı dan ziyade tesettür amacına ulaşmış mı çok daha önemlidir. çünkü zamanında bilinçli olan arkadaşlarımız da bunları hayatlarına geçirdikleri için "moda" kavramı "kapılma"dan ibarettir. yakıştığı için başını kapatan olduğunu sanmıyorum. başını kapatmış ancak daha sonrasında bu akıma kapılmış ya da bu akımın içinde doğmuş birileri olabilir ancak.

yıllar geçtikçe elbette değişen şeylerin olması da normaldir. (*) şöyle ki; geçmiş yıllardaki ablaların başörtüsü takma şekilleri ya da taktıkları eşarpları biz bugün kullanmadığımız gibi.

takva konusuna gelince; imajı biraz şık ve pahalı olan biri için hemen kafamızda "takvasız" algısı uyanmaya başladı. bunu çok iyi ayıklamak ve yorumları kişiye özel yani kişinin demirbaşlardaki tutumuna dikkat ederek yapmak gerekir. ve bunda da yalnızca uyarı yapabilir, hukukumuza göre o kişi için gereken çabayı sarf ederiz. çünkü hepimizin de bildiği gibi kalbin hâlini ancak allah bilir.
--- iktibas ---
takva konusuna gelince; imajı biraz şık ve pahalı olan biri için hemen kafamızda "takvasız" algısı uyanmaya başladı.
--- iktibas ---

bu bir itham mı bilemedim; ama kıyafetin imajının şık(neyse artık o)lığı bağırıyorsa ben buradayım, pahalıyım vs. vs. bu da örtünme dışı bir durumdur.
örtünmede salt amaç vücut hatlarının belli olmaması değildir, aynı zamanda dikkat çekmemek de örtünmenin içine girer.
mesela peygamber zamanında da bayanların cırt renkler giymesi yasak idi.

velhasıl buradaki yargı tamamen görünümün aykırılığına hitabendir, tabi bu durum örtünme bağlamından bakıldığında, imajın takvanın önüne geçtiğinin de bir göstergesidir evet.
( #410205 ) itham değil değişen algılara hitaptır. ben buradayım diye bağıran, aşırı doz dikkat çeken tesettür değildir zaten. çünkü tesettür örtünmektir ve de cezb etmemek. bir de asıl bağıranın ruh olduğu düşüncesindeyim. kıyafetleri taşıma şeklinin.

şıklık ise tartışılacak bir konu değildir. bulunduğunuz ortama göre dikkat çekme seviyeniz şıklıkla doğru orantılı olarak zevkinize göre değişir çünkü.

asıl mesele nedir derseniz tekrar ediyorum ki "tesettür bilinci"dir. işte bu kalbe yerleştiği zaman şık olan kıyafette, eşarpta, takı da bağırmaz, bağıramaz. uyum halinde sade bir şekilde ilerlerler.
( #410206 ) modern islam veya medeni islam yoktur.

verilmesi gereken bilinç sözlüklerde, otobüste, komşuya kahve içmeye gidildiğinde olması gereken seviye dikkate alınarak her yerde verilir.
(#410216) yazıyı okuduğun yer gözün mü emin değilim; ama anlamak için kullandığın yer akıl değil orası kesin.

dolayısıyla "şak şak"lar bizden, belki "şok" etkisi yaratıri, izan sahibi olursun falan; ne olur ne olmaz...