haksızlık karşısında susan dilsiz şeytandır – dertli sözlük
allah rasülüne ait bir hadis-i şerif. bu hadis islam'ın ahlak anlayışını/algısını anlatması bakımından çok önem arz eder.

batılı veya doğulu kaynakların -yani felsefenin- bir çoğu ahlakı bireysel yaşantıda kötü fiile bulaşmamak olarak tanımlaması büyük bir boşluk oluşturmakta idi. kişinin kendisi hiç bir ahlaksızlığa bulaşmadığında ahlaklı olarak anılabiliyordu.

oysa islam buna farklı bir açılım daha kazandırmış ve bireyin salt kendi hayatına mündemiç bir ahlak anlayışını/algısını bu hadis ile reddetmiştir. kişinin ahlaki seviyesi aynı zamanda ahlaksızlık karşısındaki tutumla ölçülür hale gelmiştir. bana değmeyen yılan bin yaşasın gibi ahlakı kendi dar hayatlarına sığdıranları ahlaksızlar ile aynı katagoriye koymuştur bu hadis.
haksızlık karşısında susmayıp konuşan bazı kımseler vardır lakın ben onların susmasından yanayım...ya hayr konuşun yada susun gavlinden hareketle bunu istiyorum.cunkı konustukkları zaman kalplerının kımden yana oldgu ortaya cıkar,bırakın yapmaıyn bunu bız sızı muslumandan yana islama hızmet etmeye calısan kımseler olarak bılelım..abuk subuk acıklama yapmaktansa susmanız sızın ve bızım acımızdan daha hayr'lıdır.
bu söz hadis degildir.cümlede geçen haksizlik karsisinda susmamak ifadesi istisnasi olmak kaydiyla dogrudur.
haksızlığa karşı hakkı, hakka yakışır bir üslub ile dillendirmeyende, dışarıdan dilli şeytan gibi gözükür.hep hakkı söylemeli, her söylediğinde hak olmalı, ama her hakkı söylemeye senin hakkın yoktur, her hak her yerde söylenmez, hem her hakkı söylemenin üslubu başkadır.bu böyle mücerred bir kanun değildir. tahdid edilmiş bir din usulüdür. ''belagat muktezay-ı hale mutabakattır'' hükmüne tabidir.