marifetname

müellifi erzurumlu i̇brahim hakkı hazretleridir. yazılış gayesi şöyle özetlenmiştir:
"cenâb-ı hakk, dünya ve âhireti insan için, insanı ise kendi'ni bilsin diye yaratmıştır. kâinatın ve insanın yaratılmasından maksat, allah'ı bilmektir ve bu her şeyden mühimdir. ama bu biliş, insanın kendi nefsini bilmesine bağlıdır. bu ise insanın bedeninin bilinmesini gerektirir, o da bütün kâinatın bilinmesi ile mümkündür. i̇şte bu sebeple biz de, astronomi, fizik, anatomi ile tasavvuf ilimlerinden bilgiler devşirip topladık ve türkçeye tercüme ederek bu kitabı yazdık..."

fiziksel özelliklerin psikolojik özelliklere, karaktere nasıl yansıdığı konusunda yapılan yorumlar, açıklamalar, örnekler dolayısıyla psikologların da dikkatini çeker bu kitap.
ön yargılı bir bakış açısı olduğunu bildiğim halde, herhangi bir sayfasını açıp okuduğumda, kadınlara adeta ikinci sınıf insan muamelesi yapıldığını; tek ereğimizin erkeklere daha iyi bir hayat yaşatmak gibi bir şey olduğunun ima edildiğini gördüğüm için biraz değersiz bir kitap olarak görmekten bir türlü kendimi alamadığım kitaptır.(*)

kendi dönemi için bir şaheserdir.
fakat günümüz için pek güncelliği yoktur.
zira hem teorilerin bir kısmı çürütülmüş (bir ilim adamının teorileri çürütülebilir, normal.) bir kısmı da ispatlanmış, bir kısmının da daha ilerisine varılmış.
günümüzde güncelliğinin olmaması, eseri kıymetsizleştirmez.

daha evvel çok kez ifade etmişimdir;
ilim adamları, kitapları, sözleri evvela kendi dönemleriyle değerlendirilmeli.

içerisindeki kutsi hadisler beni benden almıştır. hemen bir örnek veriyim "benim cennet cehennem sevap ikab düşüncesinde olmayan kullarım vardır. onları muhabbetim için yarattım. onlar beka ehli olup lika nuruyla yanmışlardır. ey kulum ben senin içinim sen kimin içinsin?"

salih mirzabeyoğlu'nun da bu isimde bir eseri var.
çalışma masasında bulundurmalık ve arada sırada açıp okumalık, tefekkür etmelik bir eser.

ibrahim hakkı'nın bu kitabı hakkında önemli bir inceleme makalesi şuradan okunabilir:
http://www.kurandakidin.com/2011/10/24-marifetname-ve-bilimsel-geriligin-kokeni/


-- spoiler --

taberi’nin kitaplarını okuyanlar; cebrail’in kanadı ile ay’ın ateşini söndürdüğünü, güneş ve ay’ın kulplu arabalarda seyahatini, güneş ve ay’ın gökteki bir denizde yüzdüklerini, meleklerin kanatlarını kapatmalarıyla gece olduğunu, ay’ın ve güneş’in çekilerek batıya getirildiğini, meleklerin arabadan düşen güneş’i yerine koyduklarını açıklayan izahlara tanıklık edebilirler. taberi de i̇brahim hakkı gibi dinsel motiflerle süslü “bilimsel” izahlarını, din dersi havasında uzun uzadıya anlatır.

-- spoiler --