insanın gerçekten insan olduğu bir medeniyet – dertli sözlük
cemil meriç'in sona erdiğini ilan ettiği medeniyet. merhuma göre üç ayrı yoldan feci akıbete sürükleniyoruz: entellektüalizasyon, materyalizasyon, egalizasyon.

şöyle açıklamış;

entellektüalizasyon: ruhun, inisiyatifin, hürriyetin ve dilediğimiz gibi hareket etme kabiliyetinin bir yana itilişi. karar muhtariyetini kaybettik. karşılaştığımız bir durumda ne yapacağımız önceden belli. bir emirler ve yasaklar ağı ile kuşatılmışız. bir sistemin parçasıyız. ferde klavuzluk eden gönül değil, kendi dışında bir kafa. bir işletmeye giren herkes ruhunu vestiyere bırakıyor. i̇nsanın gerçekten insan olduğu bir medeniyet sona ermiştir artık. emeğin mahiyeti değişmiştir.

materyalizasyon: günümüz insanı bir makinadır, daha doğrusu makinanın bir parçasıdır,

egalizasyon: yaşayış şekillerimiz baştan başa yeknesaklaşıyor. çağımızın vebası bu yeknesaklaşma.