insanın gerçekten insan olduğu bir medeniyet

aslinda insanlar birbirine hayvanlarin onlara verdigi kadar deger verseler boyle olmayacak.allah katinda herhangi bir canliya beslenen sevginin bir digeri ile kiyaslanmasi ve elestirilmesi gafletine allah kimseyi dusurmesin. yeryuzundeki her canli o'ndan gelmektedir. ne demek it'e gosterilen deger? siz kendinizi bir hayvandan daha ustun mu goruyorsunuz yoksa? onlar en masumlar; peki ya adem oglu?allah kimsenin gozunu boyle talihsiz aciklamalar yapacak kadar kor etmesin.

insanın fıtratı mülevvin masnuatla doludur, amma aklı ve fikri, kalbi ve ruhu o kadar mülevvin kalamaz, bir veya birkaç renk ile sıbgalanan kalb, ruh ve aklı artık meşreb ve mesleği muktezasınca seçer, intihab eder, mukayyed eder, mukayyed kalır. iş bu hal de fıtridir, böyle olur olmalıdır.

peki kim bu elvan-ı müteaddide olan alemi yekunen kabullenir, her reng üzerinde bulunur? başta allah celle şanühüdür. sonra daire daralmakla birlikte şöyle devam eder, kuran, rasul-u ekrem s.t.a.v., hulefa-i raşidin..ondan sonra müdavim daireler heep teşaub eder, şube şube küçüle küçüle taaddüd eder. gele gele hususi dairene kadar gelir.

(bkz:insanlar insanken)

(bkz:insaniyet)

hayli zordur,zira medeniyetler inşa edilir ve inşa edilen o medeniyetlerde onları inşa edenler değil efendiler yaşar,inşa edenler ise kölelerdir ve ne yazık ki onlar insan statüsüne sahip değildir 'insanların,efendi'lerinin gözünde..
mühim olan onların gözündeki konumları değildir bakış açısıyla bakıp o medeniyetteki herkesin insan olduğunu söylemekse yine mümkün değildir çünkü biz kölelerin hakiki insanlar olduğunu düşünsekte onları insanlıkdışı koşullarda çalıştırıp insan dışı varlıklar gözüyle bakanlara insan diyemeyiz bu seferde..

cemil meriç'in sona erdiğini ilan ettiği medeniyet. merhuma göre üç ayrı yoldan feci akıbete sürükleniyoruz: entellektüalizasyon, materyalizasyon, egalizasyon.

şöyle açıklamış;

entellektüalizasyon: ruhun, inisiyatifin, hürriyetin ve dilediğimiz gibi hareket etme kabiliyetinin bir yana itilişi. karar muhtariyetini kaybettik. karşılaştığımız bir durumda ne yapacağımız önceden belli. bir emirler ve yasaklar ağı ile kuşatılmışız. bir sistemin parçasıyız. ferde klavuzluk eden gönül değil, kendi dışında bir kafa. bir işletmeye giren herkes ruhunu vestiyere bırakıyor. i̇nsanın gerçekten insan olduğu bir medeniyet sona ermiştir artık. emeğin mahiyeti değişmiştir.

materyalizasyon: günümüz insanı bir makinadır, daha doğrusu makinanın bir parçasıdır,

egalizasyon: yaşayış şekillerimiz baştan başa yeknesaklaşıyor. çağımızın vebası bu yeknesaklaşma.