bu muazzam ve geniş meselede icmali ama bir derece cami birkaç hususu zikrederim:
ittihad-ı islam çok perdelidir. iç içedir. gül yaprakları gibidir.
bu perdelerin en dışında insaniyet vardır. evet ittihad-ı islam denildiğinde evvela müslümanın ""ferden"" tavr-ı ittihadı anlaşılır ve ilk perdesi insaniyetle ittihaddır. müslüman insan olduğu cihetle insana kıymet verir, aziz görür, ıslahına çalışır, insaniyetin faydasına gayret eder, insaniyetin hakiki hayrına çalışır. hakiki hayr ise insaniyetin islamlaşmasıdır.(bu kelime derindir şimdilik giremiyorum). bu perdede ittihad eden müslüman sırf insan olduğu için ittihad eder. bunun haddi ise kendi dininine zarar vermeyecek biçimde ve karşısındakine de islam ı sevdirecek biçimde muamele ve müdavele etmesidir.
bir iç perdede ise muvahhidun la ittihadı vardır. la ilahe illallah diyenle ittihad etmek demektir. ama bu ittihadın haddi ise:
din düşmanı, ilah tanımaz, batıl ilaheler edinenler gibi yani "tek ve yekta olan bir ilaha" inan-ma-yanların saldırısında, hiç değilse la ilahe illallah diyeni tercih edip onunla ittihad etmektir. yani büsbütün dinsize karşı la ilahe ilalllah deyen tercih edilir. velev muhammedun rasulullah demesede. allaha evlad isnad etmeyen birtakım iseviler gibi. ama eğer dışarıdan saldırı yoksa bu ittihadın muhabbetine ihtiyaç yoktur istimal de edilmez.
ittihad-ı islam'ın bir iç perdesinde ise: müslümanım deyenle ittihad vardır:
evet ağzıyla müslümanım deyeni aşikare tekfir edemeyiz(*). dinsize, kafire ve edyan-ı sabıka'ya (isevilere,musevilere) tercih ederiz. mezhebine bakmayız. lakin bu ittihadda diğer ittihadlar gibi muvakkattır. yani bir vakte mahsustur ve daima istimal edilmez, derinden derine muhabbeti gerek yoktur. bunun sınırı ise yalnızca gayr-ı müslimin tehdidi zamanındadır.
gayr ile yani gayr-ı müslimle mübareze sırasında müselmanım diyenle o mübareze geçene kadar ince mevzuularda tartışılmaz ve gayrın saldırısı bertaraf edilene kadar cephedaş olunup ittihad edilir.
ittihad-ı islamın en iç ve en uzun süreli ve daima muhabbete layık ve her an istimal edilmesinde zarar bulunmayan dairesi ise ehl-i sünnet dairesidir. bu dairede daim muhabbet olmalıdır. ittihad çok ziyade olmalıdır.
bu ittihadın haddi ise: hemen her konuda beraberce davranmaktır, ehl-i sünnetse bizdendir deyip aleni aşikare tenkid dahi etmemelidir. bir kusurunu görse tenkidle değil lütufla ıslahına çalışmalıdır.
bir de şahsi olarak istimal edilen bir perde vardır. bu perde tarikat (hizb, cemaat) perdesidir. bu perdenin şe'ni de ziyade muhabbettir. muhabbetin şe'ni de aynı hizbde olduğunun kusuruna karşı kördür. bu makbuldür karışılmaz.
amma bu perde de bir hatar, ince bir bıçak vardır bazen kanatır. o bıçakta başka tarikattan, hizbden, cemaatten olana karşı rekabetkarane, tarafgirane bakarak kusurlu göstermek, sivri sivri tenkid etmektir, tamamen zarardır.
evet herkes kendi mesleğini sever sevmeli..bana göre en güzel bu meslektir diyebilir. ama tek güzel meslek benimkidir diyemez. insaf düsturu budur rehber etmeli. sadece kendi mesleğine çalışabilir. diğer mesleğe müsbet veya menfi karışmasa makbüldür. dirsek temasında da birbirlerinin sırtına dest-i teşvik vursunlar, tebrik edip herkes vazifesinin başına dönsünler. bu perdenin ittihadı da böyledir.
rabbena etmim lena nurena vağfirlena ve ente erhamurrahimin. amin. rabbena la tuziğ gulubena bade iz hedeytena ve hablena milledunke rahme. inneke entel vehhab. amenna ve elfi elfü amin.
ittihad-ı islam çok perdelidir. iç içedir. gül yaprakları gibidir.
bu perdelerin en dışında insaniyet vardır. evet ittihad-ı islam denildiğinde evvela müslümanın ""ferden"" tavr-ı ittihadı anlaşılır ve ilk perdesi insaniyetle ittihaddır. müslüman insan olduğu cihetle insana kıymet verir, aziz görür, ıslahına çalışır, insaniyetin faydasına gayret eder, insaniyetin hakiki hayrına çalışır. hakiki hayr ise insaniyetin islamlaşmasıdır.(bu kelime derindir şimdilik giremiyorum). bu perdede ittihad eden müslüman sırf insan olduğu için ittihad eder. bunun haddi ise kendi dininine zarar vermeyecek biçimde ve karşısındakine de islam ı sevdirecek biçimde muamele ve müdavele etmesidir.
bir iç perdede ise muvahhidun la ittihadı vardır. la ilahe illallah diyenle ittihad etmek demektir. ama bu ittihadın haddi ise:
din düşmanı, ilah tanımaz, batıl ilaheler edinenler gibi yani "tek ve yekta olan bir ilaha" inan-ma-yanların saldırısında, hiç değilse la ilahe illallah diyeni tercih edip onunla ittihad etmektir. yani büsbütün dinsize karşı la ilahe ilalllah deyen tercih edilir. velev muhammedun rasulullah demesede. allaha evlad isnad etmeyen birtakım iseviler gibi. ama eğer dışarıdan saldırı yoksa bu ittihadın muhabbetine ihtiyaç yoktur istimal de edilmez.
ittihad-ı islam'ın bir iç perdesinde ise: müslümanım deyenle ittihad vardır:
evet ağzıyla müslümanım deyeni aşikare tekfir edemeyiz(*). dinsize, kafire ve edyan-ı sabıka'ya (isevilere,musevilere) tercih ederiz. mezhebine bakmayız. lakin bu ittihadda diğer ittihadlar gibi muvakkattır. yani bir vakte mahsustur ve daima istimal edilmez, derinden derine muhabbeti gerek yoktur. bunun sınırı ise yalnızca gayr-ı müslimin tehdidi zamanındadır.
gayr ile yani gayr-ı müslimle mübareze sırasında müselmanım diyenle o mübareze geçene kadar ince mevzuularda tartışılmaz ve gayrın saldırısı bertaraf edilene kadar cephedaş olunup ittihad edilir.
ittihad-ı islamın en iç ve en uzun süreli ve daima muhabbete layık ve her an istimal edilmesinde zarar bulunmayan dairesi ise ehl-i sünnet dairesidir. bu dairede daim muhabbet olmalıdır. ittihad çok ziyade olmalıdır.
bu ittihadın haddi ise: hemen her konuda beraberce davranmaktır, ehl-i sünnetse bizdendir deyip aleni aşikare tenkid dahi etmemelidir. bir kusurunu görse tenkidle değil lütufla ıslahına çalışmalıdır.
bir de şahsi olarak istimal edilen bir perde vardır. bu perde tarikat (hizb, cemaat) perdesidir. bu perdenin şe'ni de ziyade muhabbettir. muhabbetin şe'ni de aynı hizbde olduğunun kusuruna karşı kördür. bu makbuldür karışılmaz.
amma bu perde de bir hatar, ince bir bıçak vardır bazen kanatır. o bıçakta başka tarikattan, hizbden, cemaatten olana karşı rekabetkarane, tarafgirane bakarak kusurlu göstermek, sivri sivri tenkid etmektir, tamamen zarardır.
evet herkes kendi mesleğini sever sevmeli..bana göre en güzel bu meslektir diyebilir. ama tek güzel meslek benimkidir diyemez. insaf düsturu budur rehber etmeli. sadece kendi mesleğine çalışabilir. diğer mesleğe müsbet veya menfi karışmasa makbüldür. dirsek temasında da birbirlerinin sırtına dest-i teşvik vursunlar, tebrik edip herkes vazifesinin başına dönsünler. bu perdenin ittihadı da böyledir.
rabbena etmim lena nurena vağfirlena ve ente erhamurrahimin. amin. rabbena la tuziğ gulubena bade iz hedeytena ve hablena milledunke rahme. inneke entel vehhab. amenna ve elfi elfü amin.
