tam olarak nasıl kavramsallaştırılır, nasıl aktarılır bilemedim; ama islam'ı en iyi ben biliyorum/yaşıyorum hastalığı olarak nitelenebilir.kişi bazında da topluluk/cemaat bazında da kendini gösteren; kendinden olmayana, kendi gibi düşünmeyene üstenci bir yaklaşımla bakan; mutlak doğrunun kendinde olduğu sanrısıyla hareket edip, bu doğruyla azıcık dahi olsa ters düşen her düşünceye karşı olan, bu karşıtlığın sonucu olarak "diğerlerini" en hafif haliyle görmezden gelme en ağır haliyle tekfir etme arasında bir yol ile karşılayan hastalık çeşidi.cemaatlerin yalnızca kendi topluluklarını fırka-i naciye olarak görmesi de bu hastalığın tezahürlerinden birisidir.islam tarihine baktığımızda hz. osman döneminde fitili ateşlenen, hz. ali'nin halife seçilme sürecinde alevlenen kaotik süreçle başlayan ve o dönemden günümüze kadar da varlığını hiç kaybetmeyen bir hastalık gibi duruyor. hastalıkla mücadelede, hucurat suresi 9. ayet ve bu hastalık karşısında ilim ve hikmet sahibi kişilerin tarihi duruşları iyi birer reçete olarak değerlendirilebilir.
