suudi arabistanla asıl derdi ekonomiktir. bilindiği üzere petrol fiyatları yerlerde ve fiyatların böyle olmasının önemli bir sebebi de suudi arabista nın politikaları (abd ile beraber uyguladıkları). biz son günlerde rusya nın petrol yüzünden gireceği krizi konuşmaktan diğer petrol ve gaz üreten ülkelerin hallerini görmez olduk. görmediğimiz ülkelerin başında da iran var. bilen bilir iran ekonomisi, uzun yıllardır sürünen bir ekonomi ve çıkardıkları petrolde (ambargolar ve düşük teknoloji yüzünden) ülkeye beklenilenin altında fayda sağlamakta. hatta bu fayda petrol fiyatlarının taban yaptığı günümüzde zarara döndü diyebiliriz. aynı şey tabi rusya için de geçerli ama rusya şu günki konjonktürde suudi arabistanla da karşı karşıya gelmeyi göze alacak durumda değil. bu yüzden suriye krizindekine benzer şekilde önce iran yoluyla bir şeyleri kabul ettirmeye çalışıyor. iran da rusya ile ekonomik çıkarları doğrultusunda birlikte hareket ediyor. aslında biraz derin tarih okuyan birisi iran ın derdinin çoğu zaman ekonomik olduğunu görebilir. örneğin; osmanlı ile yapılan savaşların çoğu ekonomik paylaşım yüzünden çıkmıştır. bu savaşlar sonucunda iran üç kuruş kazanacağım derken tüm islam aleminin ekonomik manada geleceğini mahvetmiştir(hem de gevurlarla bir olarak), tabi o ayrı mevzu. bu gün yaptığı da bundan farklı değil aslında. yine üç kuruş kazanacağım derken hem kendinin hem de tüm islam aleminin geleceğini mahvediyor. tabi bu durumun da çeşitli sosyolojik temelleri var. hemen aklınıza mezhep gelmesin çünkü bahsettiğim şey iran(fars) tarihinde bulunan tarihsel kodlar. i̇ranlıların çoğu mezhepsel ve dini bir liderlikten çok, bir dünya liderliği hayalleriyle yanıp tutuşuyorlar. bunun sebebi de bahsettiğim tarihsel kodlar. aslında bu yönleriyle bize benziyorlar diyebiliriz ancak bizden bir farkları var. o farkta kısaca şudur; bizim kapsayıcı bir liderlik anlayışımız var onların ki ise dışlayıcı. yani bizim liderlik anlayışımız islam temelli ama onların ki daha kendi tarihlerinden ilham alan bir temele sahip :) . bazı islam tarihi kaynaklarından farsların islamlaşma sürecini okuduğunuzda bazı şeylerin kafanızda daha da oturacağına eminim. kısaca söylemek istediğime gelirsek iranı sadece mezhep temelli okursak çok büyük hata yaparız çünkü iranda mezhep (benim gördüğüm) sadece halkın afyonudur. o büyük amaçları için halkı ancak böyle bir mezheple herkese karşı kışkırtarak birşeyler yapmaya çalışmışlardır ve çalışmaktadırlar. bu arada şah dönemi iranına da ayrı bir parentez aşmak gerekir diye düşünüyorum. o dönemde nerdeyse dinsizleştrilmiş bir iran vardı ve iran kimsenin başına bu kadar bela olmadı tabi sonunda şah yüzünden ülke patladı, o da ayrı mevzu :). bu bağlamda her zaman düşünmüşümdür -iran da bizim gibi demokrasiyle yüzyılın başlarında tanışsaydı ve bizdeki gibi -laik- damarlar hortlatılsaydı (şah bunu yaptı ama aşırı baskıyla patlak veriyor işte :) ) bugün mezhepler siyasi amaçlar uğruna bu kadar rahat kullanılabilinir miydi?- :) neyse, tartışılacak çok mevzu var, inşallah vakit buldukça tartışırız.not: suudi arabista nın yaptıklarını da islam ve osmanlı tarihi hakkında özellikle akademik eserler okuyarak daha net anlayabileceğimizi düşünüyorum.
