id – dertli sözlük
psikolojide nefs-i emmarenin freud yorumu sayılabilir. freud bundan sonra ego ve süperego basamaklarından da bahsetmiş ancak salih mü'minlerin nefsi olan nefs-i levvameye doğal olarak ulaşamamış. yine de nefsin basamaklarını anlamak için iyi bir deneme.

1. nefs-i emmare
2. nefs-i levvame
3. nefs-i mülheme,
4. nefs-i mutmainne,
5. nefs-i razıye,
6. nefs-i merzıyye,
7. nefs-i safiye
herşeyi ister,doyumsuzdur,arsız bir çocuk gibi...istiyorum istiyorum banane o benim olmalı bu da benim olmalı hepsi benim olsun,der.
sigmund freud'un psikolojiye getirdiği kavramdır. haz ilkesine göre çalışır. dini terminolojideki "nefis"le benzerlik gösterse de asla aynı şey değildir. zira id, rab-kul ilişkisine göre hareket etmez. böyle bir ilişkiyi kabul de etmez. kişiliğin ilkel yanıdır. oysa nefis insanı esfel-i safilinden, eşref-i mahkukata yükseltecek potansiyele sahiptir.