...(bkz:iktibas)...“ümmet, ortak değer ve idealler etrafında bütünleşen insan grupları demektir” ümmet kavramının, bir peygamberin tebliğ ettiği dine inanan veya o dine muhatap olanların meydana getirdiği topluluk anlamına gelir.bu kavramın kur’an-ı kerim’de kullanıldığı anlamlar: “kur’an’da ümmet kelimesi, insan, hayvan ve cin toplulukları; benzer inanç ve hayat tarzına sahip insan grupları; bir topluluk içerisinde özel bir zümre; din, inanç sistemi, yol; iyiliklerle donanmış önder ve öncü kişi; zaman, müddet ve devir anlamlarında kullanılmıştır. hadislerde ise, muhammed ümmeti ve bu ümmetin diğer ümmetlere olan üstünlüğü ve yerine getirmesi gereken görevlerden bahsedilir.” “i̇slami literatürde ümmet, ümmet-i muhammed anlamında kullanılır” dinî literatürde ise âlimler ‘ümmet’ kavramını iki anlamda kullanır; “bunlardan birincisi peygamber efendimizin tebliğinden haberdar olan bütün insanlar anlamındadır. bu kullanım, peygamber efendimizin bütün insanlara rahmet olarak gönderildiğini ve ondan sonra bir rahmet elçisinin gelmeyeceğini ortaya koyan ayet ve hadislerden çıkarılmıştır. i̇kinci anlamı ise, peygamber efendimizin getirdiği dine; inanç, ahlak, ibadet ve sosyal düzen kurallarına içtenlikle inanan insanların tamamıdır. ümmet denilince genellikle bu ikinci anlam kastedilmektedir.” “müslümanlık üst kimliktir. ümmet ise, bu üst kimlik etrafında bütünleşme, dayanışma ve mücadelenin ifadesidir” hz. peygamberin tebliğ ettiği ve uygulama esaslarını belirleyip somut olarak ortaya koyduğu i̇slam dinini benimseyen insanların, etnik köken, renk, dil, cinsiyet, coğrafya gibi etkenlerden bağımsız olarak ümmeti oluşturduğunu vurgulanmıştır: “önemli olan aynı ortak paydada buluşuyor olmaktır. müslümanlar için bu ortak payda, müslüman olmaktan ibarettir. dolayısıyla doğulu-batılı, kadın-erkek, şu ya da bu i̇slam mezhebi mensubu olan bütün müslümanlar, muhammed ümmetini meydana getirir. bu açıdan ümmetin bireyleri arasında eşitlik prensibi geçerlidir.” “ümmet-i muhammed vasat ümmet olarak farklılık gösterir” ümmet-i muhammed’in özelliklikleri aşırılıklardan uzak, dengeli bir din anlayışı ve pratiğine sahip vasat bir ümmet. vasat ümmet ise: “hıristiyanlar hz. i̇sa’ya tanrılık vasfı verdiler. kimisi aşırılığa kaçarak dünyadan el etek çekti. yahudiler ise allah’ın kitabı ile oynamaya kalkıştılar, peygamberleri öldürdüler. kimileri de insanların sözlerini allah’ın sözüymüş gibi ilahi kitaba dâhil ettiler. dolayısıyla her ikisinin de dinle bağdaştırılması mümkün olmayan uç hareketleri söz konusudur. i̇slam ümmeti ise, bütün peygamberleri, özellikle de hz. muhammed’i baş tacı eder ama onu asla ilah olarak görmez. bu ümmet beşer sözünü asla allah’ın sözü gibi telakki etmez. bu özellikleri ile de vasat ümmet olarak farklılık gösterir.” “i̇slam ümmeti, dayanışmacı ve bütünleşmeci bir ümmettir” ümmet-i muhammed’in diğer özellikleri ise, bu ümmetin bütün insanlığın dirliği için varlık alanına çıkarılmış bir ümmet olduğunu ifade edilerek “ümmetin ittifakı bağlayıcıdır; zira ümmet yanlışta ittifak etmez. belirtilen özellikleriyle i̇slam ümmetinin yanlış üzerinde ittifak edip hak yoldan ayrılması mümkün olmadığından, ümmetin bir konudaki görüş birliği (icma), muhalefetin caiz olmadığı bağlayıcı delil kabul edilmiştir. aynı zamanda muhammed ümmetinin yaşadığı ve yaşattığı hak din, diğer bütün dinlere üstün gelecektir. irk, dil, cinsiyet, mezhep gibi aidiyetlerden bağımsız olarak dayanışmacı ve bütünleşmeci bir ümmettir.” “ümmete rağmen tavır alınamaz; işbirliği kurulamaz” ....(bkz:iktibas)...
