insan – dertli sözlük
ali ural'ın 'posta kutusundaki mızıka' isimli kitabının arka kapak yazısında sorduğu sorulara cevap olan kişidir.

--- iktibas ---

bu sabah kuş sesleriyle uyandım. ne güzel değil mi? hayır, güzel değil! açık penceremden ok gibi dalıp yastığıma saplanan karga sesleriydi.

kuş sesleri dediğimde aklına asla karganın gelmediğini biliyorum. bu, karganın da bir kuş türü olduğunu bilmeyişinden değil, karganın türünün en önemli özelliği olan güzel bir ötüşten mahrum oluşundan elbette. yüzümü yıkarken acaba diyordum; acaba türümüzün en önemli özelliklerini taşıyor muyuz? hareketlerimiz ve sözlerimiz nerelere saplanıyor? acaba 'insan' denince hatırlanıyor muyuz?

--- iktibas ---
kışın "yaz gelse de ısınsak" der, yazın "kış gelse de serinlesek" der, işte bu insandır.
anlaşılması denizleri bardakla boşaltmaya çalışmaktan daha zor olan, yaratılmışların en hayırlısı.
i̇nsan-ı kamil kelimesinin tam manasını yansıtabilendir.çamurdan yaratılıp ruh verilen sonra bu ruhunu hayatın getirileriyle işleyen duygu ve düşünceyle yoğuran kendine şekil verendir.allah insanı yaratırken edeb (eline-diline-beline sahip çıkan)çerçevesinde yaratmıştır.nefsani duyguları insanı bu şuurda tutan yada dışa taşırandır. şems-i tebrizinin ‘hayatta her şey olabilirsin fakat mühim olan hayatın içinde insan kalabilmektir’ sözünün hakkını verendir.yaratılış gayesinden sapmayandır.zaaf ve fazilet karmasında mükemmellik ve tevazu dengesinde yaratılan bir varlıktır ki insan olarak kalmak için bu dengede durabilendir faziletlerini zaaflarının üstünde tutabilendir ve beklentileri,düşünceleri,hareketleri,yaşam tarzıyla insan kelimesinin içini efendiler efendisinin ahlakıyla yoğurarak doldurandır.bu doğrultuda insalıkla münasebetler insani boyutta olacaktır.
öyle bir ince çizgidedirki insan i̇lahinin nazarında meleklerden üstün de olabilir hayvanlardan aşağıda olabilir.edep ve hayadadır bu çizgideki sır.ilahiyle irtibatı koparınca adab-ı muaşereden nasiplenemez,kayıptır insaniyette.
ve insan derin bir varlık sonu görünmeyen tünel girene yolu gösteren üslubudur,dildedir marifet.
insan, tamamlanmamış bir cümledir.

hevesleri beklentileri,
erteledikleri, kursağında kalmış kelimeleri,
kaçırılmış bakışları, gizledikleri, bitirilmemiş mektupları,
susuşları ve istemsiz veda edişleriyle
tamamlanmamış bir cümledir insan...

(bkz:tarık tufan)
insan nankördür, unutkandır, bazen de acınasıdır, sevimlidir ama ne olursa olsun sadece insandır.
ya yaratılmışların en şereflisi, ya da yaratılmışların en aşağılığı, ortası yok.