rivayetlere göre nizamülmülk kendisine kuracağı istihbarat teşklilatının başına geçmesini teklif eder. hayyam mizacına uygun olmadığı için reddedip arkadaşı hasan sabbah'ı önerir. ve sonra olaylar gelişir.
tanımadığım fakat yanlış tanıtıldığını düşündüğüm şair-alim. mesela fazıl say'ın da paylaştığı;
" irmaklarından şaraplar akacak diyorsun,
cennet-i ala meyhane midir?
'her mümin'e iki huri' diyorsun
cennet-i ala kerhane midir?"
dizeleri ile yunus emre'nin meşhur ;
cennet cennet dedikleri
birkaç köşkle birkaç huri
isteyene ver onu
bana seni gerek seni
dizeleri arasında anlatılmak istenen açısından pek fark görmüyorum(*). tabi yanılmış olabilirim. "şarapçının teki" de olabilir. fakat böyle insanları üç beş cımbızlı sözüyle zahirden şöyle bir bakıp değerlendirmemek gerekiyor. hele tanımıyorsak hakka haksızlık etmiş olma ihtimalimiz pek yüksek. zira hak ettiğinden aşağı veya yukarı sözler sarfetmiş olabiliriz.