faraklit – dertli sözlük
incilde geçen faraklit ya da paraklit, hristiyan inancına göre kutsal ruh, islam inancına göre hz. muhammed (sav) dir.paraklit veya faraklit (yunanca: parakletos), hristiyanlık'taki kutsal ruh'un, kitab-ı mukaddes'in bazı yunanca tefsirlerinde bazı bölümlerde kullanılan adı. bununla beraber güncel tefsirlerde kutsal ruh ve gerçeğin ruhu tabirleri kullanılır. paraklit sözcüğü yuhanna incili'nin 14:16, 14:26, 15:26 ve 16:7'inci ayetleri ile yuhanna'nın birinci mektubu'nun 2:1 no'lu ayetinde kutsal ruh'u anlatmak üzere kullanılmıştır. sözcük yeni antlaşma'nın bazı ingilizce çevirilerinde tesellici (comforter) ya da yardımcı / tavsiyeci (advocate) olarak çevrilmiştir. sözcük antik yunanca'da mahkemede yardım eden kişi anlamında da kullanılmıştır. kumran yazıtları ya da ölü deniz tomarları olarak bilinen metinlerde sözcük gerçeğin ruhu olarak geçer.(vikipedi ansiklopedisi).islamî görüşlere göre paraklit ismi ile islam peygamberi muhammed (asv) kastedilmektedir.yunanca parakletos kelimesi en basit anlamıyla "yardımcı" demektir. yine yunanca bir kelime olan periklutos ise "övülmüş" (ingilizce: praised one) anlamına gelmektedir. islam peygamberi muhammed (asv)'in isimlerinden biri olan ahmed de "övülmüş" anlamına gelmektedir. bu nedenle bazı islam alimlerince parakletos sözcüğünün periklutos ile aynı sözcüktür ve ahmed ile anlam olarak örtüşmektedir(a.g.e; ayrıca bk. alusî, xxvııı/86-88; elmalılı hamdi yazır, vııı/12-17).yuhanna incil'inden bir âyet:“mesih: ‘ben, benim ve sizin rabb’inize gidiyorum. ta ki size tevil’i getirecek olan faraklit’i göndersin’ dedi.” faraklit, hakkın ruhu, hak ile bâtılı birbirinden tamamen ayıran mânâlarına gelir. evet allah resûlü (asm), hakkın ruhudur. çünkü ölü kalbler ancak o’nun (asm) getirdiği hak ile hayat bulmuştur. o insanların hidayete ermesi için kendini feda edercesine bir mücadele vermiştir ki; hak ile bâtılın birbirinden ayrılması, ancak böyle bir mücâdele ve mücâhede sonucu vuku bulmuştur. işte hz. mesih’in haber verdiği bir faraklit gelmiştir. o da allah’ın (cc) son elçisi iki cihan güneşi hz. muhammed (asv)’dir.yuhanna incili bab: 14. âyet 15 ve 16 da şöyle deniyor:“eğer beni seviyorsanız, emirlerimi tutarsınız. ben rabb’e yalvaracağım ve o size başka bir tesellici, hakikat ruhunu (faraklit) verecektir; tâ ki daima sizinle beraber olsun.” şimdi de sırasıyla şu âyetlere bakalım:“faraklit, öyle bir ruhu’l-kudüs’tür ki, rabb o’nu benim ismimle (yani peygamber olarak) gönderecektir. o size her şeyi öğretecek ve benim size söylediklerimi de tekrar hatırlatacaktır.” (yuhanna, bab: 14, âyet 26).“faraklit geldiğinde benim için şahitlik edecektir ve siz de bana şahitlik edersiniz.” (yuhanna, bab: 15, âyet, 26-27).“faraklit geldiğinde bütün âlemi, hataları sebebiyle kınar ve onları terbiye eder.” (yuhanna, bab: 16, âyet, 8).“bununla beraber ben size hakikati söylüyorum; benim gitmem sizin için hayırlıdır, çünkü, gitmezsem, tesellici size gelmez; fakat gidersem, onu size gönderirim. ve o geldiği zaman, günah için, salâh için, ve hüküm için dünyayı ilzam edecektir. günah için; çünkü bana iman etmezler. salah için; çünkü babama gidiyorum, ve artık beni göremezsiniz. ve hüküm için; çünkü bu dünyanın reisinde hükmedilmiştir. size söyleyecek daha çok şeylerim var; fakat şimdi dayanamazsınız. fakat o, hakikat ruhu, gelince, size her hakikate yol gösterecek; zira kendiliğinden söylemeyecektir; fakat her ne işitirse söyleyecek; ve gelecek şeyleri size bildirecektir.”(yuhanna, 16/7-13).yuhanna’nın bu ayetlerinde “faraklit/paraklit” kelimesi, "tesellici, hakikat ruhu ve ruhü’l-kudüs" olarak tercüme edilmiştir. bu son ayetler necm suresinin üçüncü ve dördüncü ayetleriyle tamamen örtüşmektedir:“o, kendi arzusuna göre konuşmaz. onun konuşması, (allah tarafından) kendisine vahiy edilen bir vahiyden başka bir şey değildir.”yuhanna arapça tercümesinde de türkçedeki ifadelerin aynısı kullanılmıştır.(bk. incilu yuhanna, el-eshahu’r-rabi aşer: 16, 26; el-eshahu’l-hamis aşer: 26; el-eshahu’s-sadis aşer: 7-8).“fakat benim ismimle babamın göndereceği tesellici, ruhu’l-kudüs”(14/26) ifadesinin arapça versiyonu “ve emma el muazzî er-ruhu’ellezi yursiluhu ebi bi ismî”; ingilizce’deki versiyonunda ise, “but the hepler, the holy spirit, whom tehe father will send in my name” şeklindedir.(benim ismimle, benim adıma..).türkçedeki “tesellici” kelimesi yerine, ingilizce tercümesinde, “hepler = yardımcı”, arapça’sında ise, “muazzî = tesellici) kelimesi kullanılmıştır.“ben babaya yalvaracağım” cümlesi, arapça’sında “atlubu minel ebi = babadan isteyeceğim”; ingilizce’sinde ise “ ı will pray thr father” şeklindedir (yalvarmak, istemek, dua etmek). görüldüğü gibi , üç tercüme arasında çok küçük nüanslardan başka bir fark yoktur.kur'an'a göre hz. muhammed (asv)'in gelişi tevrat ve incillerde müjdelenmiştir:"bir vakit meryem oğlu isâ şöyle dedi: 'ey israiloğulları! ben size allah'ın resulüyüm, önümdeki tevratın doğrulayıcısı ve benden sonra gelecek bir resulün müjdecisi olarak geldim ki onun ismi ahmed'dir'. sonra o onlara açık delillerle gelince 'bu apaçık bir sihir.' dediler." (saff, 61/6)bu âyette "benden sonra gelecek" ve "onun adı ahmed'dir" cümlelerine özellikle vurgu yapılmış ve müjdenin doğruluğuna dair tevafuk penceresinden belgeler gösterilmiştir. şöyle ki: a. "benden sonra gelecek" anlamındaki "ye'tî min b'adî" ifadesinin kelime ve harfleriyle birlikte ebced değeri: 611'dir. ki bu tarih hz. muhammed (asv)'in peygamber olduğu tarihtir. bu tevafuk âyetin manasını pekiştirecek ve o cümlenin kullanılmasının hikmetini ortaya koyacak mahiyettedir.b. ikinci vurgulu cümle olan "onun adı ahmed'dir" mealindeki ifadenin ayetteki arapça metninde yer alan ilk kelime "ismuhu"nun ebced değeri, 106= 2x53'tür. ikinci kelime "ahmed"in ebced değeri ise, 53'tür. demek ki bu ayette bir taraftan hz. muhammed (asv)'in risalet tarihine, diğer taraftan onun ahmed ismine dikkat çekilmiştir.c. ebced değeri 53 olan ve miladî 611'de peygamber olan hz. ahmed (asm)'in söz konusu yapıldığı bu ayet, kur'an'daki sırası itibariyle de aynı rakamlara işaret etmektedir. çünkü, bu ayet kur'an'ın 5169. ayetidir. bu sayıdan hz. peygamber (asm)'in risalet tarihi olan ve "benden sonra gelecek" cümlesinin de ebced değeri olan 611'i çıkardığımızda, geriye 4558 rakamı kalır ki, bu sayı "ahmed" isminin ebced değeri olan 53'ün 86 katıdır. 86 sayısı ise, ayette yer alan "benden sonra" ifadesinin arapçası olan "ba'dî" kelimesinin ebced değeri olduğu gibi, hz. ahmed (asm)'in peygamberlik müddeti (23) ile vefat ettiği zaman ki yaşı (63)nı göstermektedir.d. elmalılı hamdi yazır, fatih kütüphanesinde bu mesele ile ilgili bir eser gördüğünü, orada bir papazın incillerdeki "faraklit" müjdelerinin, kur'an'ın bu âyetinde haber verilen "benden sonra gelecek ahmed isminde bir peygamberi müjdeleyeci olarakç..." şeklindeki müjdesi olduğuna kanaat getirerek müslüman olduğunu ve bu hususa dair bir risale yazdığını belirten ifadelere rastladığını söylemiştir.(bk. yazır, , vııı /16).e. bediüzzaman said nursi de hz. isa (as)'ın bu müjdesine dikkat çekmekte ve diğer peygamberlerden daha çok hz. muhammed (asv) ile ilgilenmesinin, diğer bazı peygamberlerin hz. muhammed (asv)’le ilgili olarak normal bir takım haberler vermelerine karşılık, hz. isa (as)'ın çok kuvvetli bir tarzda "müjde" şeklinde ondan (asm) söz etmesinin hikmetini -mealeln- şöyle açıklamaktadır:"her şeyden önce, hz. muhammed (a.s), hz. isa (a.s)'yı, yahudilerin dehşet verici tekzip ve iftiralarından, onun dinini müthiş tahrifattan kurtarmıştır. bununla beraber, hz. isa (a.s)'yı peygamber olarak tanımayan israiloğullarının bir takım zorlukları ihtiva eden şeriatlerine karşılık, hz. muhammed (asv)'in getirdiği şeriatın hükümleri kolay, evrensel ve hz. isa (a.s)'nın getirdiği şeriatın prensiplerini de tamamlayacak mahiyettedir. işte bu sebepledir ki, o çok defa "alemin reisi geliyor" diye müjde vermiştir."( bk. nursi, muktubat, 171).tevrat ve incil aslen vahiydir. ancak değişik nedenlerden dolayı bu ilahi kitaplara ilaveler ve çıkarmalar olmuştur. ayrıca değiştirmeler de yapılmıştır. ancak "göl yerinde su eksik olmaz." kabilinden son peygamberden bahseden bazı cümleler, kelimeler de kalmıştır.bu konuda yapılan en detaylı inceleme hüseyin-i cisriye aittir. hicri 1261-1327 yılları arasında yaşayan ve anne ile babası ehl-i beytten olan bu suriyeli alim, söz konusu mukaddes kitaplardan efendimiz (asm) ile alakalı 114 işaret çıkartmış ve bunları türkçeye de çevrilen risale-i hamidiyye'sinde neşretmiştir.eski mukaddes metinler arasında en çok tahrif edilmiş olma özelliğini taşıyan tevratta bile, peygamberimize (asm.) ait şu işaretler vardır:“o, iki binici gördü, biri merkep üzerinde, diğeri deve üzerindeki binicilerdi. o, dikkatle dinledi.” (işaya xxı, 7)burada peygamber işaya tarafından bildirilen iki biniciden merkep üzerinde olanı hz. isa(as)'dır. çünkü isa peygamber, kudüse bir merkep üzerinde girmiştir. deve üzerinde olan kişiyle de, peygamber efendimize (asm) işaret edildiği açıktır. efendimiz (asm) medine'ye girişte devesinin üstündeydi.ayrıca incil tercümelerinde faraklit veya paraklit (perikletos) kelimeleri aynen muhafaza edilirken, yakın zamanlarda basılmış olan incil tercümelerinde bu kelime değiştirilerek arapça tercümelerinde “muazzi”, türkçe tercümelerinde ise “teselli edici” şeklinde verilmiştir.hazreti şuayb (as)'ın suhufunda, efendimizin (asm) ismi müşeffeh şeklinde geçer ki, kelime olarak tam karşılığı “muhammed” dir. tevrat'ta geçen "münhemenna" isminin karşılığı da, yine muhammed'dir. (bilindiği gibi muhammed kelimesinin lügat karşılığı da, “tekrar tekrar methedilmiş” şeklindedir.)bunların dışında, efendimizin (asm) ismi, tevrat'ta çoklukla “ahyed”, incilde ise, ”ahmet” olarak geçmektedir. (bk. kenzu’l-ummal, h. no: 1021; nebhânî, hüccetüllah ale’l-âlemîn, 108, 112; halebî, es-sîretü’l-halebiye, 1/35) (alıntı)