farsça – dertli sözlük

farsça

memâlik-i osmânî misali bizimdir ve tıpkı öylece bizim değildir. aromasını alıp kültürüne zinhar yaklasmadigimiz dildir. kaf dağındaki ejderhanın elinde tutsak prenses gibi sevmiştir türk milleti bu dili. kendileri bile bu derece sevmiyordur baksan…
öğrenmeye henüz başlamadığım dil.herkesi ilgillendiren genel bir bilgi olduğu için paylaşma ihtiyacı hissettim.
rivayette cennet lisanıdır diye vaz ediliyor. kelimeleri ruhludur, ağızdan çıkarken ahvale de şekil verir. çoğu dilde ünlemler yüz ve hareketlere yansırken, farsçada her kelimeyi bütün halimiz lisanla birlikte söylüyor, mimikler dahi söylediğin kelimeyi söylerler bu dilde.
به هم بر مکن تا توانی دلیکه آهی جهانی به هم بر کندelinden geldiğince hiç bir gönlü perişân etmeçünkü bir âh cihânı alt üst edersadi-i şîrâzî / gülistân / hikaye 26
farsça bir dörtlükز دل مهر رخ تو رفتنی نیغم عشقت به هر کس گفتنی نیولیکن سوزش عشق و محبتمیون مردمون بنهفتنی نی senin sevgin gönülden gitmezaşkının gamı herkese söylenmezfakat bu muhabbetin verdiği acıyı,i̇nsanlardan gizlemek de mümkün olmaz
günlük hayattaki konuşmalar bile şiir gibi. anadilim kürtçe ama seçme imkanı verilse, tereddütsüz farsça derdim.
edebiyat dili. selçuklular zamanında resmi dil olarak da kullanılmış. anadolu coğrafyasında yaşayıp da edebi eser vermek isteyenler de bu dili kullanmışlar. mesela mevlananın mesnevisi farsçadır. 14-15.yüzyıl divanları genelde farsçadır. şiire en yatkın dil olarak kabul edilir. bir örnek olarak hafızın şu şiiri gösterilebilir:اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را (eger ân türki şirâzî bedest âred dil-i mâra)به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را (be hâli hindûyeş semerkandü buhârâ râ)(eğer o şirazlı türk güzeli gönlümüzü ele geçirirse - onun hind kölelerine benzeyen siyah benine semerkand ve buharayı bahşederim)fatih sultan mehmed'in bu şiire yaptığuı nazîre de aynı güzelliktedir.اگر آن گبر افرنجى به دست آرد دل ما راببه خال هندویش بخشم ستانبول و غلطارا(eğer o garblı güzel gönlümüzü ele geçirirse - onun hind kölelerine benzeyen siyah benine i̇stanbul ve galatayı bahşederim)